Αναδημοσίευση άρθρου της Μαρώ Τριανταφύλλου από τη στήλη "Πολιτισμός" της Εφημερίδας "Εποχή".
Πηγή: http://epohi.gr/triadafillou_theatre_culture_7122003.htm
«Νεολόγος» της Κωνσταντινούπολης της 11 Μαΐου 1874 από τη Βάρνα.
"Ας μου επιτραπεί να καταθέσω μια προσωπική ανάμνηση, μια μικρή ιστορία. Επέστρεφα ένα βράδυ, νωρίς σχετικά, στο σπίτι. Ώρα που κλείνουν τα μαγαζιά κι αρχίζει ο κόσμος και μαζεύεται στην εστία του. Φίσκα οι δρόμοι από αυτοκίνητα, μικρό κυκλοφοριακό έμφραγμα στην αρχή της Συγγρού, κορναρίσματα… Τα γνωστά και συνήθη, μ' ένα λόγο. Στεκόμουν, αρχικά, στο πίσω μέρος του λεωφορείου και πίσω από το τζάμι, πάνω στο οποίο είχα κυριολεκτικά κολλήσει, παρακολουθούσα τις εικόνες του δρόμου. Τότε ήρθε δίπλα στο λεωφορείο ένα μηχανάκι. Το νεαρό ζευγάρι πάνω του μιλούσε δυνατά, οι φωνές τους διαπερνούσαν το χοντρό τζάμι και έφταναν ως εμένα, τα λόγια τους ακούγονταν καθαρά, η εικόνα τους ερχόταν το ίδιο καθαρή. Προχώρησε κάπως το λεωφορείο, έκανε στάση και ελευθερώθηκε μια θέση. Κάθισα. Το παράθυρο εκεί ήταν ανοιχτό. Το ίδιο μηχανάκι, μπλοκαρισμένο από τις πυκνές σειρές των αυτοκινήτων, βρέθηκε πάλι δίπλα στο λεωφορείο. Το ζευγάρι συνέχιζε αμέριμνο τη συζήτησή του. Τώρα η εικόνα και οι φωνές τους έρχονταν χωρίς τη διαμεσολάβηση του σχεδόν αόρατου γυάλινου εμποδίου. Με μια διαφορετική ευκρίνεια, μαγική, με μια αμεσότητα συγκλονιστική. ήταν μια πραγματική συνάντηση, με ό,τι πιο βαθύ και ουσιαστικό μπορεί να περιέχει τούτη η λέξη. Ένιωσα ένα ρίγος βαθύ και μια χυμώδη χαρά, που αμέσως έγινε χαμόγελο. Ήξερα πως όποιος με ρωτούσε από δω και πέρα τι είναι θέατρο, θα του διηγιόμουνα αυτήν την ιστορία.
Η στήλη αγαπά και στηρίζει τα ΔΗΠΕΘΕ. Παρά τα όσα προβλήματα μπορεί κανείς να καταμαρτυρήσει στη δραστηριότητά τους, υπήρξαν -κάποια τουλάχιστον- και παραμένουν -επίσης κάποια τουλάχιστον- μια πολιτιστική όαση σε μια επαρχία άνυδρη πολιτιστικά και ξεχασμένη από το αθηναϊκό -και θεσσαλονικιώτικο, θα μου επιτρέψετε να πω πλέον- κέντρο. Άλλωστε και ο χαρακτηρισμός "κέντρο" για την καλλιτεχνική παραγωγή της Αθήνας εμπεριέχει κινδύνους συμβατικών εκφράσεων. Κέντρο, όσον αφορά τα ελληνικά πράγματα βεβαίως, αλλά πόσο λίγο κέντρο αν συγκριθεί με τις θεατρικές πιάτσες της Ευρώπης -με το Λονδίνο, ας πούμε, το Παρίσι και την Πράγα- ή της Αμερικής και του Καναδά. Η παρατήρηση δεν εμπεριέχει καμιά διάθεση αξιολόγησης και ιεράρχησης της καλλιτεχνικής προσφοράς συγκεκριμένων ομάδων ή μεμονωμένων καλλιτεχνών. Την τέχνη, άλλωστε, την κρίνουμε εκ του καλλιτεχνικού αποτελέσματος -κάποτε και από την αγαθή πρόθεση.
Η στήλη, λοιπόν, αγαπά και στηρίζει τα ΔΗΠΕΘΕ. Παρά την ανομοιογενή και άνιση παρουσία τους, άλλοτε με δουλειές άριστες, άλλοτε με παραστάσεις μέτριες, συγκινητικά αφελείς και άλλοτε εκνευριστικά πρόχειρες, "αρπαχτές" και άλλα παρόμοια. Παρά τα όσα κατά καιρούς ακούγονται για τους διευθυντές τους -άλλοι ανάμεσά τους άνθρωποι παθιασμένοι και με μεράκι που εγκαταλείπουν την Αθήνα και εγκαθίστανται στην επαρχία προσπαθώντας να ισορροπήσουν ένα καλλιτεχνικό όραμα με τις γραφειοκρατικές ίντριγκες και τους οικονομικούς πονοκεφάλους, άλλοι ευσυνείδητοι υπάλληλοι, χωρίς ιδιαίτερη φαντασία και όραμα, πάντως κάνουν ό,τι μπορούν κι άλλοι που βρίσκουν στην καρέκλα αυτή μισθό και, κυρίως, την προβολή και την εξουσία που άλλως δεν θα είχαν ποτέ και που ουδόλως ενδιαφέρονται πραγματικά για τον οργανισμό που διευθύνουν. Παρά τον τρόπο που αυτοί εκλέγονται -δηλαδή τα πολιτικά παιχνίδια που προηγούνται της εκλογής, τη διαπλοκή που, συνήθως, άλλοτε άδικα κι άλλοτε, πολύ συχνά, δίκαια συνοδεύουν μεμψίμοιρα την κάθε εκλογή. Η στήλη αγαπά και στηρίζει τα ΔΗΠΕΘΕ, γιατί είναι -έστω μπορούν να είναι- φυτώριο νέων ταλέντων, χώρος που νέοι -αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας- ηθοποιοί μπορούν να βρουν δουλειά, να ξεδιπλώσουν το ταλέντο τους, να μάθουν ή να ωριμάσουν περισσότερο. Γιατί μπορούν να γίνουν χώρος δημιουργίας για τοπικές καλλιτεχνικές δυνάμεις, που αλλιώς μπορεί και να μην κατάφερναν να δείξουν τη δουλειά τους και να κριθούν.
Η στήλη αγαπά και στηρίζει τα ΔΗΠΕΘΕ, γιατί φέρνουν την ευλογία και τη χαρά του θεάτρου στις πιο μακρινές και ξεχασμένες γωνιές του τόπου, γιατί θυμίζουν πως η τέχνη δεν είναι ούτε ελιτίστικη δραστηριότητα ούτε χώρος επίδειξης γνώσεων των ειδημόνων, ούτε είναι μέσο προβολής η συμμετοχή σε ένα καλλιτεχνικό γεγονός. "Κάνουμε θέατρο για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι", όπως έλεγε ο Κουν. Κάνουμε θέατρο, αυτοί επάνω και πίσω από τη σκηνή και εμείς οι θεατές μαζί τους -γιατί το θέατρο είτε είναι συμμετοχικό είτε δεν υπάρχει, αυτοαναιρείται -και εννοείται δεν μιλάμε για τα interactive που, με μερικές εξαιρέσεις, στην πραγματικότητα, είναι μια ψευδαίσθηση συμμετοχής, κάνουμε θέατρο για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, να θυμηθούμε την ουσία της πολιτικής συμμετοχής αλλά και να βρεθούμε ο καθείς ενώπιος ενωπίω με το βαθύτερο εαυτό μας και τα φαντάσματά του. Κάνουμε θέατρο για να μετάσχουμε σ' αυτήν την απίστευτη και λυτρωτική γιορτή της δημοκρατίας. Αυτό, κατά την γνώμη της στήλης, οφείλουν να υπηρετήσουν τα ΔΗΠΕΘΕ, όπως και όσο μπορεί το καθένα, με ειλικρίνεια και πάθος. Στις στοές των αρχαίων ορυχείων, εκεί που οι σκλάβοι γονατισμένοι, σκυφτοί, με τα σώματα παραμορφωμένα από τις χιλιάδες ώρες εργασίες μέσα στο σκοτάδι, τη ζέστη και την έλλειψη φρέσκου αέρα, αναζητούσαν απελπισμένα μια ριπή δροσερού ανέμου, μια στάλα λαμπερού φωτός, μ' ένα λόγο ζωή και ελπίδα, υπήρχαν, λένε, αραιά και πού, μερικοί φωταγωγοί απ' όπου έμπαινε μια μικρή λωρίδα φωτός και μαζεύονταν γύρω της οι δούλοι με λαχτάρα, με την ελπίδα της ελευθερίας που μόνο η απελπισία μπορεί να γεννήσει και κοιτούσαν το φως και ανάσαιναν τον αέρα και ονειρεύονταν την ελευθερία και οργάνωναν αποδράσεις και στάσεις. Αυτούς τους φωταγωγούς τους ονόμαζαν "ψυχαγώγια". Ένα τέτοιο ψυχαγώγιο είναι το θέατρο. Πολύ περισσότερο ένα τέτοιο ψυχαγώγιο οφείλουν να είναι τα ΔΗΠΕΘΕ.
Πολλά ακούστηκαν τον τελευταίο καιρό. Αμφισβητήθηκε ανοιχτά η ικανότητα κάποιων διευθυντών, θεωρήθηκε σκανδαλώδης η εκλογή άλλων -και συχνά τη δύναμη των επιχειρημάτων ξεπερνούσε η χρήση της κοινής λογικής, αν δει και μόνο κανείς ποιοι και με τι καλλιτεχνικό παρελθόν έχουν αναλάβει ορισμένα ΔΗΠΕΘΕ. Συζητήθηκε ακόμη και ο αριθμός τους, που από πολλούς ειδικούς θεωρείται υπερβολικός, πως κάνει τα σχήματα δυσκίνητα και μπερδεύει τις αρμοδιότητες, την έκταση των δραστηριοτήτων. Για όλα αυτά και πολλά άλλα, η στήλη συζήτησε και συνεχίζει τις συζητήσεις με διευθυντές, ηθοποιούς και στελέχη διαφόρων ΔΗΠΕΘΕ ανά την Ελλάδα. Από εδώ και πέρα, λοιπόν, συχνά τη θέση της παρουσίασης παραστάσεων, θα καταλαμβάνουν οι συζητήσεις αυτές. Σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε τα σχέδια, τις δραστηριότητες και τα προβλήματα των ΔΗΠΕΘΕ. Για να μπορέσουμε να τα κρίνουμε καλύτερα -και αυστηρότερα- αλλά και να απαιτήσουμε από αυτά την ποιότητα δουλειάς που οφείλουν στο κοινό τους. Το καλοκαίρι που πέρασε άφησε οδυνηρές αναμνήσεις αλλά και μερικές πολύ ωραίες στιγμές, παραστάσεις που τιμούν τα σχήματα που τις παρουσίασαν. Μακάρι να πολλαπλασιαστούν οι τελευταίες και να μας κάνουν να ξεχάσουμε τις πρώτες. Η σειρά παρουσίασης των προσώπων σ' αυτή τη μικρή έρευνα είναι τυχαία και προέκυψε από λόγους πρακτικούς και μόνον."