Διπολική Διαταραχή (γνωστή και ως μανιοκατάθλιψη): Πρόκειται για μια ψυχιατρική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από δυο συναισθηματικές διαταραχές, τη μανία και την κατάθλιψη οι οποίες μπορούν να συμβούν σε ένα φάσμα που κυμαίνεται από εξαντλητική κατάθλιψη μέχρι και αδιάκοπη μανία. Τα συμπτώματα της καταθλιπτικής φάσης είναι: αίσθημα λύπης, τύψεις, άγχος, οργή, απομόνωση, απελπισία, διαταραχές στον ύπνο και στην όρεξη για φαγητό, εξάντληση, ελάττωση του ενδιαφέροντος και της ευχαρίστησης για πολλές δραστηριότητες, αδυναμία συγκέντρωσης, σκέψης, μνήμης ή λήψης αποφάσεων κ.ά., ενώ η μανία χαρακτηρίζεται συνήθως από έντονη έξαρση, υπερκινητικότητα, γρήγορη ομιλία (πίεση λόγου), παραληρηματικές ιδέες, ψευδαισθήσεις και συναισθηματική διέγερση.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η ασθένεια αυτή προσβάλλει περίπου το 1-2% του συνολικού πληθυσμού, ενώ λόγω της μεγάλης ποικιλομορφίας της (διαφορετική βαρύτητα, είδος, συχνότητα και διάρκεια των επεισοδίων), συχνά είναι δύσκολο να αναγνωριστεί, ακόμα και από ψυχιάτρους. Αυτός είναι ίσως και ο λόγος για τον οποίο συχνά τα ΜΜΕ και ο κόσμος του θεάματος επικαλούνται την ασθένεια αυτή, σε περιπτώσεις celebrities με αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά ή σε προσωπικότητες που κάνουν κατάχρηση ουσιών. Οι ίδιοι πάλι, άλλες φορές παραδέχονται την κατάσταση που βιώνουν και άλλες φορές την υπαινίσσονται…
Ας δούμε μερικούς διάσημους για τους οποίους έχει υπάρξει αναφορά σχετικά με τη Διπολική Διαταραχή:
Vincent van Gogh
Ο ιδιαίτερα δημοφιλής Ολλανδός ζωγράφος υπέφερε από απίστευτα σκαμπανεβάσματα στη διάθεσή του, καθ’ όλη την προσπάθειά του να "παλέψει" με την ψυχική του ασθένεια. Κατά τη διάρκεια ζωής του, η έννοια της διπολικής διαταραχής δεν ήταν γνωστή, αλλά σήμερα τα συμπτώματα είναι σαφώς αναγνωρίσιμα. «Όταν η υγεία του και το αλκοόλ, τον έφερναν στα "πάνω" του, ζωγράφιζε με αυτοπεποίθηση και ενέργεια που ισοδυναμούσε σχεδόν με μανία», έγραψε κριτικός τέχνης στην Washington Post, το 1998. «Όταν ήταν στα "κάτω" του, ουσιαστικά παρέλυε, από αμφιβολία και φόβο». Το 1890, ο van Gogh εμφανίζει συμπτώματα έντονης κατάθλιψης και τελικά αυτοπυροβολείται στο στήθος στη διάρκεια ενός περιπάτου, ενώ πεθαίνει δύο ημέρες αργότερα. Ήταν εντελώς άπορος και δεν είχε τη δυνατότητα ούτε τον καμβά και τα χρώματά του να πληρώσει, παρά την οικονομική υποστήριξη από τον αδελφό του. Σήμερα, πληρώνουν για ένα πίνακά του μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.
Marilyn Monroe
Πολλά από τα ερωτήματα γύρω από τη ζωή και το θάνατο της ηθοποιού εξακολουθούν να είναι αναπάντητα και πιθανότατα θα παραμείνουν έτσι. Αλλά το ντοκιμαντέρ του 2001, «Marilyn Monroe: The Final Days» , έριξε λίγο φως στο θέμα σχετικά με τη χρήση ναρκωτικών και την ψυχική της υγεία. «Γνωρίζαμε ότι ήταν ένα μανιοκαταθλιπτικό άτομο», αναφέρει ο γιατρός της, Hyman Engelberg, στην ταινία. «Αυτό σημαίνει ότι πάντα υπήρχαν ψυχολογικά προβλήματα και ότι θα μπορούσε να έχει μεγάλες διακυμάνσεις στη ψυχική διάθεσή της».
Emily Dickinson
Το έργο της εσωστρεφούς ποιήτριας ήταν συχνά σκοτεινό και ζοφερό. Αν και είναι αδύνατο να γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν η ψυχική της κατάσταση τότε, ορίζεται ως διπολική διαταραχή σήμερα, μια μελέτη του 2001 στο American Journal of Psychiatry που εξέτασε τις διακυμάνσεις της παραγωγικότητας της Dickinson, δείχνει ότι μπορεί να ήταν έτσι. Ο γιατρός της είχε διαγνώσει «νευρική κατάπτωση», η οποία, σύμφωνα με τον συγγραφέα της μελέτης, ψυχίατρο John F. McDermott, «χαρακτηριζόταν από άγχος και κατάθλιψη». Στην εποχή της Dickinson, οι γιατροί δεν είχαν εντοπίσει ακόμη τη διπολική διαταραχή, αλλά ο δρ. McDermott σημείωσε ότι η γραφή της Dickinson «δε χαρακτηριζόταν από ασυνέπειες», που αποτελούν σύμπτωμα της διαταραχής.
Kurt Cobain
Ο τραγουδιστής της grunge, Kurt Cobain, αυτοκτόνησε σε ηλικία μόλις 27 ετών, παρά τη μεγάλη επιτυχία του συγκροτήματός του, Nirvana, από το Σιάτλ. Δεδομένου ότι ένα από τα τραγούδια τους είχε τον τίτλο «Lithium», που είναι σταθεροποιητικό διάθεσης και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της διπολικής διαταραχής, το περιοδικό Time τον συμπεριέλαβε στον κατάλογο του 2002 «μανιακές μεγαλοφυΐες» που συνέβαλαν σημαντικά στη μουσική, την τέχνη, τη λογοτεχνία και οι οποίες μπορεί να έπασχαν από διπολική διαταραχή.
Camille Claudel
Η κορυφαία γλύπτρια, λίγες μέρες μετά το θάνατο του πατέρα της εισάγεται σε ψυχιατρική κλινική. Στα επόμενα χρόνια μεταφέρεται σε διάφορα ιδρύματα και άσυλα. Παρά τη βελτίωση της κατάστασής της, η μητέρα της αρνήθηκε επανειλημμένως τη σταδιακή της επανένταξη στο οικογενειακό περιβάλλον, αδιαφορώντας για τις παραινέσεις των γιατρών, καθώς πίστευε ότι η αρρώστια της ηταν ντροπή για την οικογένεια. Έτσι, η ίδια παρέμεινε έγκλειστη για 3 δεκαετίες σε ψυχιατρικά νοσοκομεία, όπου τελικά, πέθανε τον Οκτώβρη του 1943.
Γιαννούλης Χαλεπάς
Είναι, για την νεοελληνική γλυπτική, ο μεγάλος τραγικός της μύθος. Ο νεαρός ταλαντούχος καλλιτέχνης με την τεράστια αναγνώριση, την τραγική μοίρα, την τρέλα και την απομόνωση, την μάνα που καταστρέφει τα έργα του και του απαγορεύει τη γλυπτική. Τέλος, η ανακάλυψη του γηραιού πλέον Γιαννούλη, η επιστροφή του με το εξαιρετικό έργο των τελευταίων χρόνων και η αναγνώριση. O γλύπτης της διάσημης «Κοιμωμένης», εμφάνισε το 1887 τα πρώτα συμπτώματα της αρρώστιας του που οδήγησαν σε εγκλεισμό του στο Ψυχιατρείο της Κέρκυρας το 1888. Μετά το θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του τον έφερε στην Τήνο όπου έζησε στο πατρικό του σπίτι από το 1902 ως το 1930. Η μητέρα του, με την οποία ζει, δεν του επιτρέπει ν’ ασχοληθεί με τη γλυπτική γιατί πιστεύει πως η τέχνη του φταίει για την ψυχική του κατάσταση. Ο Γιαννούλης, συντετριμένος, αρχίζει να απομονώνεται όλο και περισσότερο. Το 1916, μόλις πέθανε η μητέρα του, αρχίζει πάλι να δημιουργεί τα αριστουργήματά του μέχρι το 1930 που η ανηψιά του Ειρήνη Β. Χαλεπά τον έφερε στην Αθήνα, όπου έζησε τα τελευταία οκτώ δημιουργικά χρόνια της ζωής του, έχοντας κερδίσει τη γενική αναγνώριση. Πέθανε τον Σεπτέμβριο του 1938.
Κώστας Καρυωτάκης
Ήταν Έλληνας ποιητής και πεζογράφος. Γεννήθηκε στην Τρίπολη στις 30 Οκτωβρίου 1896 και αυτοκτόνησε στην Πρέβεζα στις 21 Ιουλίου 1928, όπου είχε μετατεθεί δυσμενώς λόγω της συνδικαλιστικής του δράσης. Θεωρείται ως ο κυριότερος εκφραστής της σύγχρονης λυρικής ποίησης και τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες. Η ποίησή του διδάσκεται σε αρκετά Πανεπιστήμια της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού. Έγραψε ποίηση γεμάτη από μια αίσθηση μοναξιάς, παρακμής, μελαγχολίας και ανικανοποίητου, αλλά με ειλικρίνεια και χωρίς αισθηματισμούς και φιλαρέσκειες. Για το έργο του έχουν γραφεί εκατοντάδες εργασίες και βιβλία, πραγματοποιήθηκαν δε δεκάδες ειδικά συνέδρια.
Οι άνθρωποι με διπολική διαταραχή έχουν αγγίξει τις ζωές μας με αμέτρητους τρόπους. Έχουν ασκήσει μεγάλη επιρροή με τις συνεισφορές τους στην ανθρωπότητα. Η διπολική διαταραχή μπορεί να αποτελεί μεγάλο κίνδυνο γι' αυτόν που τη βιώνει, ταυτόχρονα όμως δεν παύει να αποτελεί και ένα δώρο.
Πηγές:
