Ο όρος αναφέρθηκε για πρώτη φορά από έναν Ολλανδό γιατρό στα τέλη της δεκαετίας του 1840, ενώ αναλύθηκε σε νόσο το 1972 από το γιατρό John Coakley Lettson. Αλκοολισμός... σημαίνει δηλητηρίαση από αλκοόλ και παρουσιάζεται σε δύο μορφές, την οξεία και χρόνια μέθη. Στην οξεία μέθη, ανάλογα με την ποσότητα του οινοπνεύματος που έχει καταναλωθεί και την κατάσταση του ατόμου (ιδιοσυγκρασία, φύλο κ.τ.λ.) υπάρχουν διαταραχές συνειδήσεως, αναστολή φραγμών, μειωμένη αντίληψη έως κώμα και θάνατος! Στη χρόνια μέθη έχουμε καθημερινή χρήση μεγάλης ποσότητας αιθανόλης. Τα άτομα αυτά, ανίκανα να αντισταθούν στην αυξημένη επιθυμία τους, οδηγούνται σιγά-σιγά σε αδυναμία να λειτουργήσουν εάν δεν πιουν (συμπτώματα στέρησης), πράγμα καταστροφικό τόσο για τους ίδιους όσο και για τον περίγυρο…
Στον χρόνιο αλκοολισμό, παρουσιάζονται διαταραχές ποικίλου βαθμού του νευρικού συστήματος (τρεμούλιασμα, πολυνευρίτιδα, διανοητική σύγχυση, παραισθήσεις, τρομώδες παραλήρημα) του ήπατος, (αλκοολική κίρρωση, δηλαδή καταστροφή του ιστού του οργάνου) του κυκλοφορικού συστήματος (αρτηριοσκλήρωση). Επιπλέον, τα άτομα που πάσχουν από αλκοολισμό παρουσιάζουν συνήθως διαταραχές της συμπεριφοράς, χαρακτηριζόμενες από αστάθεια της ψυχικής διαθέσεως, περιορισμό της ικανότητας κρίσεως και της βουλήσεως, ηθική κατάπτωση. Με απλά λόγια, ο όρος αλκοολισμός σημαίνει την υπερβολική χρήση οινοπνεύματος, την εξάρτηση από αυτό, αλλά και τις βλάβες που προκαλεί.
Πώς λειτουργεί το αλκοόλ στον οργανισμό;
Το αλκοόλ (αιθυλική αλκοόλη ή αιθανόλη) είναι φάρμακο και μάλιστα ισχυρά εξαρτησιογόνο ιδίως όταν καταναλώνεται για μεγάλη χρονική διάρκεια. Απορροφάται ταχέως από το στομάχι και διανέμεται γρήγορα σ’ όλα τα υγρά του σώματος. Το 90-95% διασπάται από τα ένζυμα του ήπατος, ενώ το υπόλοιπο αποβάλλεται από τους πνεύμονες, τα ούρα και τον ιδρώτα. Η γεύση, η οσμή και η ικανότητα των αλκοολούχων ποτών να προσφέρουν χαλάρωση και ευφορία τα κάνουν ιδιαίτερα δημοφιλή στους καταναλωτές ανεξαρτήτου ηλικίας και φύλου.
Πόσο εύκολα περνάμε από την κοινή χρήση στην κατάχρηση και από εκεί στην εξάρτηση;
Πρώτα το άτομο παίρνει ένα ποτό, μετά το ποτό παίρνει ένα ποτό και μετά το ποτό παίρνει το άτομο. Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους: 40 εκατομμύρια αλκοολικοί στην Ευρώπη. Ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα ερευνών που δείχνουν τα νέα παιδιά να μπαίνουν με αξιώσεις, στο χορό του οινοπνεύματος, ενώ στατιστικά στοιχεία αναφέρουν ότι το 40% των τροχαίων θανατηφόρων ατυχημάτων σχετίζεται με την κατανάλωση αλκοόλ. Ένα βαρύ οινοπνευματώδες ποτό έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Σε περίπτωση κατάχρησης αλκοόλ, το άτομο παρουσιάζει συμπτώματα σωματικά και ψυχολογικά γνωστά ως μέθη. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν επιθετικότητα, αδυναμία κριτικής σκέψης, αδυναμία συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, ευφορία ή κατάθλιψη, συναισθηματική αστάθεια κ.α. Σωματικές ενδείξεις είναι το κόκκινο πρόσωπο, η συγκεχυμένη ομιλία, η αστάθεια στις κινήσεις ή η αδυναμία συντονισμού των κινήσεων, κ.α. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της μέθης είναι η άρση των «αναστολών».
Έτσι, το άτομο μπορεί να εμφανιστεί πολύ έξυπνο, κοινωνικό, ικανοποιημένο και υπερκινητικό με οξυμένη ικανότητα σκέψης, αλλά όσο προχωρά η κατανάλωση γίνεται μελαγχολικό, αργό, εσωστρεφές και τελικά μπορεί ακόμα και να χάσει τις αισθήσεις του. Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον τα μισά από αυτά αφορούν έναν οδηγό ή έναν πεζό μεθυσμένο. Επίσης δεν είναι σπάνιες οι πτώσεις και τα ατυχήματα στο σπίτι ή στην εργασία που οφείλονται σε κατάχρηση αλκοόλ. Από σοβαρή κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να επέλθει και θάνατος του χρήστη, κυρίως από καταστολή των αναπνευστικών κέντρων ή από αναρρόφηση εμετού.
Διάγνωση
Ο αλκοολισμός είναι νόσος και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα. Υπάρχουν μεγάλες ομοιότητες μεταξύ ενός αλκοολικού και ενός τοξικομανούς. Ο αλκοολισμός χαρακτηρίζεται από:
♦ Ψυχική εξάρτηση: έντονη επιθυμία για κατανάλωση αλκοόλ, λόγω της ευφορίας και της ευχαρίστησης που αυτή προσφέρει.
♦ Σωματική εξάρτηση: (ανάγκη για λήψη αλκοόλ λόγω του γεγονότος ότι ο οργανισμός το χρειάζεται σαν βασικό διατροφικό στοιχείο, ύστερα από χρόνια κατανάλωση). Παρατηρούνται οργανικές και λειτουργικές διαταραχές αν δεν καταναλωθεί αλκοόλ.
♦ Αντοχή: Ο αλκοολικός αναζητά ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα για να αισθανθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.
♦ Απώλεια οποιουδήποτε ενδιαφέροντος και αδιαφορία για τις κοινωνικές του δραστηριότητες.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω σημεία χαρακτηρίζουν την τυπική μορφή του αλκοολισμού χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να παρουσιάζει αποκλειστικά αυτά προκειμένου να θεωρηθεί αλκοολικός. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ορίσει τα κριτήρια για τη διάγνωση της εξάρτησης από το οινόπνευμα. Αυτά είναι:
♦ Ανοχή. Καθορίζεται ως η ανάγκη συνεχούς αυξανόμενης κατανάλωσης αλκοόλ για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος.
♦ Στέρηση. Εκδηλώνεται με ένα σύνολο συμπτωμάτων (τρόμος, ναυτία, εμετός, κεφαλαλγία κ.τ.λ.) εάν δεν γίνει λήψη αλκοόλ. Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων οινοπνεύματος για μεγάλες περιόδους.
♦ Ανεπιτυχείς προσπάθειες διακοπής.
♦ Συνεχώς αυξανόμενη προσπάθεια για προμήθεια οινοπνεύματος.
♦ Περιορισμός κοινωνικών και επαγγελματικών δραστηριοτήτων που οφείλονται στη λήψη αλκοόλ.
♦ Συνεχιζόμενη χρήση παρά τα προβλήματα υγείας εξαιτίας του οινοπνεύματος.
Ο συνδυασμός τριών από τα παραπάνω κριτήρια σε μια περίοδο 12 μηνών θέτει τη διάγνωση της εξάρτησης από την αιθανόλη.
Γιατί πρέπει να διακόψω το αλκοόλ;
Η διακοπή από το αλκοόλ είναι η μόνη οδός για να σταματήσουν τα προβλήματα που αυτό προκαλεί στην ζωή σου. Σίγουρα δεν είναι εύκολη η διακοπή του, αλλά οι προσπάθειές σου θα επιβραβευθούν με καλύτερη προσωπική υγεία, δυνατές διαπροσωπικές σχέσεις και με μία αίσθηση ολοκλήρωσης.
Πώς αισθάνεται κάποιος που προσπαθεί να απεξαρτηθεί από το αλκοόλ;
Όταν κάποιος πίνει πολύ, ο οργανισμός του προσπαθεί να αποκαταστήσει τις διαταραγμένες ισορροπίες που προκαλεί η κατευναστική δράση του αλκοόλ και γίνεται περισσότερο ανθεκτικός στις μεγάλες ποσότητες αλκοόλ. Ως συνέπεια, εκδηλώνεται μία προσαρμοστική διαταραχή με εμφανή και σοβαρά στερητικά συμπτώματα στην διάρκεια που κάποιος σταματά την κατανάλωση αλκοόλ. Μερικά από τα συμπτώματα αυτά είναι: αίσθημα δυσφορίας, διαταραχές του ύπνου, ελαφρό τρέμουλο των χεριών, τάση προς εμετό, εφίδρωση, νευρικότητα, αγχώδης κατάσταση και εκδήλωση του γνωστού delirium tremens, μιας συγχυτικο-διεγερτικής κατάστασης που καταλήγει πολύ συχνά σε θάνατο.
Πώς να διακόψω;
Το πρώτο βήμα είναι να συνειδητοποιήσεις ότι εσύ έχεις τον έλεγχο της ζωής σου και πάνω σε αυτή τη βάση να συνεχίσεις με τα υπόλοιπα βήματα:
1. Να δεσμευθείς ότι θα το κόψεις. Από την στιγμή που αποφασίσεις να το κόψεις, μπορείς να σχεδιάσεις τρόπους με τους οποίους θα εξασφαλίσεις μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας.
2. Να χρησιμοποιήσεις την βοήθεια του υγειονομικού προσωπικού. Ο οικογενειακός σου γιατρός ή κάποιος εξειδικευμένος επαγγελματίας υγείας (όπως ο Επισκέπτης Υγείας) μπορεί να σταθεί δίπλα σου και να σε βοηθήσει να ξεπεράσεις το πρόβλημα του αλκοολισμού.
3. Να χρησιμοποιήσεις την εξειδικευμένη υποστήριξη κέντρων απεξάρτησης. Επικοινώνησε με ειδικά Κέντρα Απεξάρτησης από το αλκοόλ, όπως είναι οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί. Εκεί θα σου δοθούν όλες οι απαραίτητες οδηγίες και τα μέσα για να ξεκινήσεις την προσπάθεια απεξάρτησης από το αλκοόλ.
Πού μπορώ να απευθυνθώ;
1. Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων - προγράμματα (http://www.kethea.gr)
2. Συμβουλευτικός Σταθμός Απεξάρτησης Αλκοολικών και Τοξικομανών (18 και άνω) του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθηνών, Ασκληπιού 19, τηλ. 2103617089. Μέρες και Ώρες Λειτουργίας: Δευτέρα - Παρασκευή, 10.00- 20.00. (http://www.psyhat.gr)
3. Ανώνυμοι Αλκοολικοί (Α.Α.) (Α.Α. Αθηνών, Ιπποκράτους 156 (ισόγειο), τηλ. 2106452972, Α.Α. Πειραία, Αλιπέδου 4, τηλ. 2104311437, Α.Α. Θεσσαλονίκης, τηλ. 2310307417). (http://aa-hellas.tripod.com)
4. Θεραπευτική Κοινότητα "Στροφή", Φυλής 148, Αθήνα (http://www.strofi.net.gr)
5. Εναλλακτική Κοινότητα "Παρέμβαση", Λ. Ραφήνας 190, Αθήνα (http://www.paremvasi-kethea.gr)
6. Θεραπευτική Κοινότητα "Ιθάκη" (http://www.kethea-ithaki.gr)
Πηγές:
http://www.psychotherapeia.net
