Τι είναι το πένθος
To πένθος είναι ο τρόπος που αντιδρούμε στο θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου. Πρόκειται για μια επίπονη συναισθηματική διαδικασία, στην οποία μπαίνουμε ύστερα από μια σημαντική απώλεια. Όταν καλούμαστε, δηλαδή, να αποχωριστούμε από εκείνον που πέθανε και να προσαρμοστούμε σε έναν κόσμο από τον οποίον εκείνος θα λείπει.
Το πένθος δεν εμφανίζεται μόνο όταν πεθάνει κάποιος αγαπημένος μας, αλλά και μετά από μια απώλεια γενικότερα, όπως ένας χωρισμός ή ακόμη και αν χάσουμε ένα αντικείμενο, στο οποίο είχαμε επενδύσει ιδιαίτερα συναισθηματικά.
Το πένθος, ως αντίδραση, παρατηρείται ακόμα και στα ζώα. Για παράδειγμα, τα δελφίνια κάθονται πολλές ώρες δίπλα στο νεκρό τους σύντροφο ή ένας σκύλος μπορεί να κλαίει και να περιμένει να γυρίσει το χαμένο αφεντικό του.
Όλοι οι άνθρωποι έχουν αντιμετωπίσει στη ζωή τους απώλειες και έχουν έρθει αντιμέτωποι με τον πόνο που τις συνοδεύει.
Όταν χάνεις κάποιον που αγαπάς μπορεί να νιώσεις:
Κενό: «η ζωή δεν έχει νόημα πια»
Φόβο: «τι θα κάνω μόνος/η;»
Θυμό: «πώς μπόρεσες να το κάνεις σε μένα αυτό;»
Ενοχή: «μήπως έκανα εγώ κάτι;»
Αποπροσανατολισμό: «πώς θα είναι η ζωή μου από 'δω και πέρα;»
Παράπονο: «γιατί σε μένα;»
Τα Συμπτώματα και τα Στάδια του Πένθους
Τυπικά συμπτώματα του πένθους είναι η κοινωνική απόσυρση, η διαταραχή της συγκέντρωσης, οι αυξομειώσεις του βάρους, οι δυσκολίες στον ύπνο, το κλάμα και ο εκνευρισμός. Κάποιες φορές όμως, ειδικά στην αρχή, μπορεί να νιώσει κανείς ότι τα συναισθήματά του είναι «παγωμένα», ότι δε νιώθει στεναχώρια, λύπη ή πόνο. Δεν πρέπει να κατηγορήσει τον εαυτό του γι' αυτό... Η αλήθεια είναι ότι συμβαίνει σε πολλούς ανθρώπους, ακριβώς γιατί αυτό που ζουν φαίνεται πολύ επώδυνο για να το αντέξουν.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η περίοδος που κάποιος αναμένεται να διαχειριστεί το πένθος είναι 6-12 μήνες και η διαδικασία αυτή περνάει από κάποια στάδια.
♦ Το αρχικό σοκ χαρακτηρίζεται από την κρίση που ακολουθεί το δυστυχές συμβάν. Το στάδιο αυτό μπορεί να διαρκέσει μέρες ή εβδομάδες μετά από το θάνατο του αγαπημένου προσώπου. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από πολλές αντιδράσεις σωματικές, συναισθηματικές, συμπεριφορικές και γνωσιακές.
♦ Η δεύτερη κρίση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τους πρώτους μερικούς μήνες. Το αρχικό μούδιασμα που παρατηρείται κατά το πρώτο στάδιο που ως ένα σημείο βοηθά τον άνθρωπο που πενθεί, εξαφανίζεται. Ο πόνος μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος και η κατάσταση δυσκολότερη από ότι αρχικά το άτομο που πενθεί, νόμιζε ότι θα μπορούσε να είναι. Είναι σημαντικό στο στάδιο αυτό, να μην αποκρύβεται ο πόνος. Αυτός που πενθεί πρέπει να αναζητά βοήθεια από τα άτομα του περιβάλλοντος του, τα οποία μπορούν να το στηρίζουν.
♦ Στο τρίτο στάδιο των αναμνήσεων, το άτομο που πενθεί ξαναθυμάται, αναπολεί πάρα πολύ και συνεχώς το αγαπημένο του πρόσωπο που πέθανε. Πολλοί που πενθούν εκπλήσσονται για το μεγάλο αριθμό πραγμάτων που ξαναθυμούνται και των εμπειριών που είχαν μαζί με τα χαμένα αγαπημένα τους πρόσωπα, τις οποίες βιώνουν ξανά νοητικά.
♦ Στο τέταρτο στάδιο της προσαρμογής, το άτομο που πενθεί προσπαθεί να αντεπεξέλθει και να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση πραγμάτων που διαμορφώθηκε μετά την απώλεια του αγαπημένου προσώπου. Η ζωή χωρίς αυτό, είναι μια αδυσώπητη πραγματικότητα και στο τέταρτο στάδιο αρχίζει η επανεκτίμηση της ζωής. Η πορεία προς τα πάνω μπορεί τώρα να αρχίσει.
♦ Στο πέμπτο στάδιο της παράδοσης, το άτομο που πενθεί, κερδίζει απόσταση από τις παλιές καταστάσεις και τους παλιούς ρόλους που είχε όταν ζούσε το αγαπημένο του πρόσωπο.
♦ Στο έκτο στάδιο της μνήμης, με το αγαπημένο πρόσωπο που πέθανε δημιουργείται περισσότερο μια νέα σχέση μνήμης.
♦ Στο έβδομο στάδιο της ολοκλήρωσης, οι σκέψεις για το αγαπημένο πρόσωπο που χάθηκε, γίνονται με λιγότερο ή και καθόλου πόνο. Υπάρχει πάντοτε το αίσθημα της λύπης αλλά όχι ο σπαρακτικός πόνος των πρώτων σταδίων.
Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι που πενθούν που θα περάσουν απαραίτητα από όλα τα πιο πάνω στάδια ή με τη συγκεκριμένη χρονολογική σειρά. Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να παρουσιάσει διαφοροποιήσεις όσον αφορά στη σειρά των σταδίων του πένθους που θα διέλθει και όσον αφορά στην ένταση και χρονική διάρκεια τους.
Πηγές:
