Ένα αρκετά παλιό «επάγγελμα» είναι αυτό των μισθοφόρων στρατιωτών, οι οποίοι υπηρετούν στο στρατό ενός κράτους και είναι έτοιμοι να πολεμήσουν για το κράτος τους έναντι χρηματικής αμοιβής. Το συγκεκριμένο επάγγελμα ανάγεται στην αρχαιότητα και πιο συγκεκριμένα στην Ρωμαϊκή εποχή, όπου υπήρχαν οι λεγόμενοι λεγεωνάριοι. Οι λεγεωνάριοι ήταν επαγγελματίες στρατιώτες του Ρωμαϊκού στρατού. Οι λεγεωνάριοι έπρεπε να είναι Ρωμαίοι πολίτες κάτω από την ηλικία των 45 ετών. Στρατολογούνταν στη πρώτη λεγεώνα για είκοσι πέντε έτη υπηρεσίας: μια αλλαγή από την πρόωρη πρακτική της στρατολόγησης ήταν μόνο για τις εκστρατείες. Τα τελευταία πέντε έτη της θητείας τους τα περνούσαν ως παλαίμαχοι με ελαφρύτερα καθήκοντα. Ο εξοπλισμός τους αποτελούνταν από ασπίδα, κράνος, δυο ακόντια, κοντό ξίφος, στιλέτο, ένα ζευγάρι βαριά σανδάλια, ένα πακέτο πορείας, φλασκί για νερό ή κρασί, εξοπλισμό μαγειρέματος, δυο πασσάλους για τη κατασκευή περιφράγματος και ένα φτυάρι. Η πειθαρχία ήταν σημαντική και οι παραβιάσεις τιμωρούνταν από τον εκατόνταρχο.
Οι μισθοφόροι στρατιώτες συνεχίστηκαν ως θεσμός και ως συνήθεια και κατά τους επόμενους αιώνες μετά το τέλος της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, που την διαδέχτηκε η Βυζαντινή. Και στο Βυζάντιο υπήρχαν μισθοφόροι στρατιώτες, οι οποίοι ήταν συνήθως ξένοι και πληρώνονταν για να εκπαιδεύονται ως στρατιώτες και να παίρνουν μέρος στις εκστρατείες των Βυζαντινών. Η πειθαρχία και η εκπαίδευση τους ήταν το ίδιο σκληρή και αυστηρή, συνεχίζοντας την παράδοση των Ρωμαίων. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μισθοφόρων στρατιωτών ήταν οι ακρίτες, οι οποίοι κατά την Ρωμαϊκή εποχή λέγονταν milities. Οι εν λόγω στρατιώτες ήταν μισθοφόροι και φύλακες των συνόρων. Στο Βυζάντιο δε, τους παρέχονταν σπίτι με κτήματα, άλογα και ολόκληρος ο πολεμικός τους εξοπλισμός, προκειμένου να μένουν κοντά στα σύνορα του κράτους και να τα προστατεύουν από επιδρομείς.
Ο μισθοφορικός στρατός συνεχίστηκε ως θεσμός και κατά την Οθωμανική αυτοκρατορία. Ήδη οι Οθωμανοί Τούρκοι από την εποχή του σουλτάνου Μουράτ Β' (1441) άρχισαν να χρησιμοποιούν ξένους μισθοφόρους στον στρατό τους. Βέβαια ο θεσμός των γενίτσαρων αν και αποτελούσε μεγάλο τμήμα του οθωμανικού στρατού, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί μισθοφορικός, διότι οι γενίτσαροι δεν πληρώνονταν για να πολεμούν αλλά αποτελούσαν στρατιώτες που αυθαίρετα οι Οθωμανοί δημιουργούσαν με την διαδικασία του παιδομαζώματος και την εκπαίδευση όλων αυτών των παιδιών που συγκέντρωναν, ώστε να αποτελέσουν το αξιόμαχο στρατό των γενίτσαρων ή να καταλάβουν σπουδαίες διοικητικές ή στρατιωτικές θέσεις μέσα στην αυτοκρατορία.
Αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη, χρησιμοποιούνταν οι μισθοφόροι στρατιώτες. Ακόμα και οι Σταυροφόροι τον 13ο αιώνα, ήταν στην ουσία μισθοφόροι στρατιώτες που πληρώθηκαν για να πολεμήσουν και να καταλάβουν τους Αγίους Τόπους. Και στην πιο σύγχρονη εποχή ο μισθοφορικός στρατός χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές ως βασικός ή ως επιβοηθητικός σε πολλές περιπτώσεις πολέμου αλλά και από πολλά κράτη. Και στους δύο παγκόσμιους πολέμους, οι οποίοι στιγμάτισαν τον 20ο αιώνα, χρησιμοποιήθηκαν μισθοφόροι στρατιώτες, από την Γερμανία και την Γαλλία και τις ΗΠΑ. Στην σημερινή εποχή, πολλές χώρες παγκοσμίως χρησιμοποιούν μισθοφόρους ως στρατιώτες. Πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα, εκτός από την καθιερωμένη εκπαίδευση που λαμβάνουν οι νέοι άνδρες υποχρεωτικά, για κάποιο χρονικό διάστημα, προκειμένου να ανταποκριθούν τις απαιτήσεις μιας ενδεχόμενης επιστράτευσης ή πολέμου, υπάρχει και ο θεσμός της πενταετούς εκπαίδευσης ενός άνδρα και στην παραμονή του στον ελληνικό στρατό με μηνιαία αμοιβή σε μορφή μισθού και τον ίδιο να θυμίζει περισσότερο δημόσιο υπαλληλίσκο παρά στρατιώτη. Βέβαια σε περίπτωση ενός πολέμου, οι εν λόγω άνδρες θα πρέπει να αποτελέσουν το αξιόμαχο του ελληνικού στρατού.
Και σε άλλες σύγχρονες χώρες, χρησιμοποιούνται μισθοφόροι ως στρατιώτες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι Η.Π.Α, οι οποίες χρησιμοποιούν στον στρατό τους μόνο μισθοφόρους στρατιώτες, οι οποίοι έναντι αμοιβής εκπαιδεύονται και συμμετέχουν σε πολεμικές ενέργειες των Η.Π.Α.
Επίλογος
Από την παραπάνω ιστορική ανασκόπηση, φαίνεται ότι ο θεσμός αυτός είναι αρκετά μακροχρόνιος και οι μισθοφόροι στρατιώτες χρησιμοποιούνταν και χρησιμοποιείται από αρκετά κράτη, αν από όχι όλα, παγκοσμίως. Το ερώτημα όμως που ανακύπτει, μελετώντας τον συγκεκριμένο θεσμό κριτικά, είναι: Μπορεί ένας τέτοιος τόσο στυγνός και σκληρός θεσμός να θεωρηθεί επάγγελμα; Μπορούν άνθρωποι που εκπαιδεύονται να χρησιμοποιούν όπλα προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση κινδύνου για να αφαιρέσουν ανθρώπινες ζωές να θεωρούνται επαγγελματίες ή και στην τελική…να θεωρούνται άνθρωποι; Και αν θα μπορούσαν να θεωρηθούν καλοί επαγγελματίες, με ποιο κριτήριο; Με τον αριθμό των ζωών που έχουν αφαιρέσει;
Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα είναι αρκετά σκληρές και δύσκολες και σίγουρα υπάρχουν δύο ακραίες αντιλήψεις. Απ’ την μία πλευρά, αυτοί που θεωρούν ότι έτσι είναι η ζωή και ότι και ο μισθοφορικός στρατός αποτελεί ένα επάγγελμα, που πρέπει να υπάρχει, διότι η ειρήνη των λαών είναι δύσκολη και εύκολα μπορεί μία χώρα να κινδυνεύσει από μία άλλη. Οπότε, πρέπει να υπάρχει στρατός και αυτός ο στρατός να είναι αξιόμαχος και αν αποτελείται από ανθρώπους που αμείβονται γι’ αυτό που κάνουν, θα είναι αξιόμαχος διότι τα χρήματα αποτελούν ισχυρό κίνητρο. Απ’ την άλλη πλευρά, είναι και οι λεγόμενοι ανθρωπιστές, οι οποίοι πιστεύουν σε ανώτερες αξίες, όπως αυτή της ειρήνης και θεωρούν ότι οι διαφορές των λαών μπορούν να λυθούν και χωρίς πόλεμο. Οπότε δεν χρειάζεται μισθοφορικός στρατός. Θεωρούν επίσης μικρόψυχο, σκληρό και απάνθρωπο να εκπαιδεύονται τα ανθρώπινα πλάσματα, προκειμένου να σκοτώνουν το ένα το άλλο. Και αν αυτή η ιδέα τους μοιάζει απάνθρωποι και κτηνώδης, τι θα λέγανε άραγε για τους μισθοφόρους που δεν πολεμούν για να προστατέψουν την χώρα τους από έναν κίνδυνο αλλά για να την επεκτείνουν και να κερδίσουν κάποια οφέλη σε βάρος άλλων χωρών. Από τέτοια παραδείγματα η ιστορία είναι γεμάτη!
Στην ερώτηση αν οι μισθοφόροι θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως επάγγελμα είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς και ιδίως όταν οι ιστορία μας έχει δώσει πολύ απάνθρωπα δείγματα μισθοφόρων. Αυτό που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι ότι στην Ελλάδα τουλάχιστον, οι εν λόγω μισθοφόροι που αναφέραμε παραπάνω θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ένα ακόμα επάγγελμα, εφόσον αποτελούν περισσότερο κρατικούς ή δημόσιους υπαλλήλους παρά στρατιώτες. Για άλλες χώρες βέβαια, όπως οι ΗΠΑ, οι οποίες χρησιμοποιούν τους μισθοφόρους τους για να πραγματοποιήσουν τις επεκτατικές τους επιδιώξεις ή να ικανοποιήσουν τα οικονομικά τους κυρίως συμφέροντα εις βάρος άλλων χωρών, αφαιρώντας τις ζωές άλλων ανθρώπων, ακόμα και άμαχων παιδιών και γυναικών, ο χαρακτηρισμός των μισθοφόρων ως επαγγελματιών, σκοντάφτει στην ηθική αντίσταση της λογικής του μέσου ανθρώπου.
Βιβλιογραφία:
