Πηγή: Χρήστου Μαλεβίτση, Τα μήλα των Εσπερίδων, εκδ. «imago», Αθήνα 1984, (σελ. 242-243)
«… Υπάρχουν ερμηνείες οικονομικές και κοινωνιολογικές και ψυχολογικές για το φαινόμενο του πολέμου, δηλαδή για το φαινόμενο της οργανωμένης και μαζικής σφαγής του «εχθρού». Ενώ, όμως, στο μάκρος της ιστορίας αλλάζουν και οι οικονομικές και οι κοινωνιολογικές, αλλά και οι ψυχολογικές (με την παιδεία) δομές, ωστόσο ο πόλεμος παραμένει ανάλλαγος. Αν λέγαμε στον Ιησού πως ο σταυρός του θα συμμαχούσε με το σπαθί, θα έφριττε. Έτσι θα έφριττε και ο Μαρξ, αν του απαριθμούσαν τα θύματα του Στάλιν και του Πολ Ποτ, που θυσιάστηκαν στο όνομα του.
Οι ιδεολογίες είναι και προπετάσματα για τη «νομιμοποίηση» της σφαγής του «εχθρού». Η αγιότητα της ζωής είναι φαινόμενο έκτακτο και ανεπινόητο στον κόσμο της φανέρωσης· γι’ αυτό, η αφαίρεση της είναι έγκλημα, το οποίο δεν μπορεί να καλύψει καμιά ιδεολογία. Αλλά αυτό είναι αίτημα του πνεύματος. Και τα αιτήματα του πνεύματος υφίστανται δραστική περιστολή μέσα στην ιστορία, την αιμοσταγή.
Διερωτάται βεβαίως, κανείς. Γιατί τόσο κακό; Οπωσδήποτε υπάρχουν φυσικοί λόγοι. Είναι οι φυσικές καταστροφές, τις οποίες υφίσταται ο άνθρωπος. Υπάρχουν και ιστορικοί λόγοι. Είναι η οικονομική και κοινωνική αθλιότητα που οδηγεί στην εξέγερση. Όμως το κακό πλεονάζει· υπερβαίνει όλους αυτούς τους λόγους, τους αφήνει πίσω και προχωρεί ως καθαρό κακό. Είναι ωσάν το μίσος να λειτουργεί μέσα στο αίμα του ανθρώπου και χρειάζεται κατά καιρούς να ξεσπάει, για την ανακούφιση του οργανισμού. Κι όταν δεν έχει πραγματικό εχθρό, τότε τον δημιουργεί. Γι’ αυτό το μίσος γίνεται φοβερή κινητήρια ιστορική δύναμη.
Και οι ιδεολογίες της αγάπης (θρησκείες) και της συναδέλφωσης (μαρξισμός) στο τέλος καταφεύγουν στη βοήθεια του μίσους για να επιβληθούν και να επεκταθούν. Τους ανθρώπους δεν τους ενώνει η αγάπη μεταξύ τους, αλλά το μίσος τους εναντίον του «εχθρού».
Οι θρησκείες κατασκευάζουν τους «άπιστους», τους «αιρετικούς», τους «εχθρούς του Αλλάχ». Τα λεγόμενα απελευθερωτικά κινήματα κατασκευάζουν τους «αντιδραστικούς», τους «εκμεταλλευτές», τα «μονοπώλια», τους «ιμπεριαλιστές», τους «εχθρούς του Λαού». Οι ιεροκήρυκες των θρησκειών και οι ινστρούχτορες των μαρξισμών είναι μηχανισμοί διάπλασης μίσους και κατασκευής εχθρών. Χωρίς αυτούς τους μηχανισμούς, δε γίνεσαι κύριος της ιστορίας. Από την άλλη μεριά, πάλι, τίθενται σε κυκλοφορία μίση «ταξικά», «φυλετικά», «εθνικά» κ.ο.κ. Οι ιστορικοί και οικονομικοί και κοινωνικοί λόγοι υπάρχουν, αλλά στο τέλος καταντούν να υπηρετούν την ικανοποίηση του μίσους παρά να λύνουν τα δικά τους προβλήματα. Γι’ αυτό βλέπομε μετά από κάθε πόλεμο κανένα πρόβλημα να μην είναι λυμένο. Έγινε όμως κάτι άλλο· ανακουφίστηκε ο οργανισμός με το ξέσπασμα του μίσους και με την καταστροφή.
Η ατομική βόμβα και όλα τα φοβερά όπλα που ετοιμάζουν οι άγιοι της Ανατολής και της Δύσης ποιο ιστορικό ή οικονομικό ή κοινωνικό πρόβλημα θα λύσουν; Μα θα είχαν λυθεί αυτά τα προβλήματα και μόνο με τα αμύθητα κεφάλαια που σπαταλιούνται για τους εξοπλισμούς. Δεν θα λυθεί όμως το μίσος· γι’ αυτό και εξ-από-λύονται τα σκυλιά του πολέμου».
