Το ότι ζούμε μια εποχή μεγάλων αλλαγών το έχουμε πάρει χαμπάρι. Αλλάγή όμως ως προς τι; Αλλαγή ή αντικατάσταση; Ύστερα απο την εξέλιξη χιλιάδων ετών, ο άνθρωπος αναπτύχθηκε πάνω στη γη (και όχι μόνο), φτιάχνοντας εργαλεία και επινοώντας τεχνικές για την επιβίωσή του. Βασική τεχνική για την επιβίωσή του ήταν η συγκρότηση κοινωνίας, δηλαδή κατάλαβε ότι χρειάζεται απο κοινού προσπάθεια με τους συνανθώπους του να αντιμετωπίσει τη φύση. Μετά ήρθε ο εναρμονισμός με τη φύση, κατάλαβε λοιπόν ότι η φύση είναι αυτή που του προσφέρει ζωή, φρόντιζε λοιπόν να εναρμονιστεί με αυτή. Μετά την εναρμόνιση του, ήρθε η σύγκρουση με την ύπαρξή του, αναρωτήθηκε γιατί υπάρχει, δεν βρήκε απάντηση, μόνο κάποια σήματα. Δεν ήξερε απο πού έρχονται, έτσι είπε θα του τα στέλνει κάποιος άλλος, τον βάφτισε θεό. Έβγαλε το συμπέρασμα ότι αυτός είναι ο λόγος της ύπαρξής του. Επειδή τον έπλασε ένα ανώτερο ον. Αλλά πάλι τα σήματα δεν μπορούσε να τα ερμηνέψει πλήρως, ήταν δυσνόητα.Το ερώτημα της ύπαρξης παραμένει μέχρι τις μέρες μας. Αφού λοιπόν κατάλαβε την μικρότητά του μέσα στο σύμπαν, αφού δεν μπορούσε να κατανοήσει το νόημα της ύπαρξης, παράτησε αυτή την ενασχόληση και ασχολήθηκε με αυτά που μπορούσε να ασχοληθεί, τους συνανθρώπους του και το περιβάλλον. Οργάνωσε την κοινωνία του ώστε να περνάει όλο και καλύτερα με λιγότερο πόνο, βέβαια σε κάποια φάση κατάλαβε ότι με κάποια τεχνάσματα μπορεί να βάλει άλλους να δουλέψουν για αυτόν, έτσι γεννήθηκε ο ανταγωνισμός και η εκμετάλλευση και πολλά άλλα. Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι το μοναδικό ον που αναπτύχθηκε πάνω στη γη, όπως αναπτύσεται ο καρκίνος στο σώμα του ανθρώπου. Απομυζεί τα καλύτερα κύτταρα (πόρους) μόνο για να την καλοπέρασή του, μόλις τελειώσει πάει στα αμέσως πιο υγιή κύτταρα. Τα αποτελέσματα για την επιβολή μερικών ανθρώπων πάνω στους άλλους και πάνω σε ολόκληρες κοινωνίες τα ζούμε μέχρι σήμερα.
Αυτό το είδος του ανθρώπου, λοιπόν, αφού δεν κατάφερε με την επιβολή των όπλων, της οικονομικής προπαγάνδας, την πλύση εγκεφάλου, το καπιταλιστικό μοντέλο πολιτείας με την δωρεάν χορήγηση του φόβου, να επιβληθεί, τώρα επέστρεψε με το υπέρτατο πνευματικό του έργο που λέει : «Την τροφή σας, το νερό σας, το περιβάλλον σας, την κατοικία σας και πιστεύω αργότερα τον αέρα σας θα τα διαχειριζόμαστε εμείς, το 1% του πλανήτη, γιατί είστε άχρηστοι και δεν μπορείτε να τα διαχειριστείτε».
Αυτό μπορεί να σημαίνει ή ότι δεν μας θεωρούν ανθρώπους ή θεωρούν τους εαυτούς τους ανώτερους (βλέπε ναζισμό) ή πραγματικά είμαστε άχρηστοι και κυρίως, όπως δείχνουν και τελευταίες έρευνες, πραγματικά βλάκες. Η λέξη βλακεία με την λέξη βλάβη είναι κοντά (η λέξη συνομωσία είναι μια τρίχα του σχοινιού της βλακείας). Όταν μιλάμε για ιδιώτες ή idioτ-ες που θέλουν να διαχειριστούν πόρους του πλανήτη, οι οποίοι καλύπτουν τις βασικές ανάγκες όλων των ανθρώπων, μπορούμε να πούμε για πραγματικά "πειραγμένους" ανθρώπους, δηλαδή ανθρώπους που έχουν υποστεί βλάβη και λειτουργούν προβληματικά σε σχέση με το ον άνθρωπος, αλλιώς βλάκες. Ένα είδος που θεωρεί αδιανόητο να ζει στον πλανήτη γη χωρίς κανένα κέρδος. Ένα είδος που προσπαθεί να πείσει και να επιβάλει στους συνανθρώπους του ότι μόνο αυτό έχει δίκιο και κατέχει τη γνώση της ζωής. Αυτό βέβαια προσπαθεί με την δύναμη που του έχουν δώσει τα τεχνικά μέσα που διαθέτει και όχι τα πνευματικά που μάλλον στερείται.
Παραθέτεται ένα απόσπασμα απο την μελέτη του Ευάγγελου Λεμπέση "Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών στο σύγχρονο βίο". Εκδόσεις Σπηλιώτη. Μεταλώτισση Θωμά Γκόρπα. σελ 33-34. Γράφτηκε το 1941.
Αν ο βλάκας καταφεύγει στην επιτηδειότητα λόγω των φτωχών πνευματικών του μέσων, απ' την ίδια έλλειψη ανωτέρων πνευματικών μέσων οδηγείται και στην απάτη. Όπως είναι γνωστό, απάτη είναι η αποσιώπηση της αλήθειας ή η παρουσίαση ψευδών πραγμάτων σαν αληθινών. Απ΄ τον ίδιο τον ορισμό της συμπεραίνεται ότι η απάτη δεν εξηγεί την ευφυία του απατεώνα - γιατί κάθε άνθρωπος μπορεί να παρουσιάσει ψεύτικα πράγματα σαν αληθινά ακόμη και ο ίδιος ο βλάκας - αλλά την ευπιστία του θύματος. Ότι, λοιπόν, ο βλάκας καταφεύγει σ' αυτή σαν διανοητικά ευκολότερο μέσο, επειδή στερούμενος ευφυίας, είναι ανίκανος να μεταχειριστεί έντιμα μέσα, είναι αυτονόητο, γιατί έντιμα μέσα - σαν δυσκολότερα - χρησιμοποιεί μόνο αυτός που έχει πραγματική προσωπική αξία. Από πού, λοιπόν, προέρχεται η πλατιά διαδεδομένη αντίληψη ότι ο απατεώνας, όχι μόνο αποκλείεται να είναι ευφυής, αλλά υποχρεωτικά είναι βλάκας; Αυτή η αντίληψη προέρχεται από την «θεωρία» του βλάκα σχετικά με την ευπιστία. Συνηθισμένος ο βλάκας να «σκέφτεται» όχι με τον διανοητικό μηχανισμό, αλλά με χοντροκομμένες απ' έξω εντυπώσεις, δεν ερευνάει τις αιτιοκρατικές σχέσεις, αλλά περιορίζεται στο γεγονός μιας επιτυσημένης απάτης, γεγονός από το οποίο και μόνο συμπεραίνει την βλακεία του θύματος και την ευφυία του απατεώνα. Νομίζουμε ότι επαρκώς αναλύθηκε ότι η απάτη δεν οφείλεται στην ευφυία. Ότι, όμως, η ευπιστία του θύματος αποτελεί βλακεία, αυτό είναι το αληθινό μνημείο «βλακικής» διάνοιας και πολιτιστικής υποστάθμης. Γιατί η ευπιστία ενός ατόμου που προϋποθέτει τα άλλα άτομα σαν έντιμα (και συνεπώς σαν ευφυή) είναι ασφαλώς το μέγιστο των τεκμηρίων της πνευματικής του ανάπτυξης και του πολιτισμού του. Όσο ψηλότερα στις βαθμίδες της ευφυίας και του πολιτισμού στέκεται ένα άτομο ή ένας λαός (οι Ευρωπαίοι σε σχέση με τους Ανατολίτες), τόσο περισσότερο εύπιστος είναι. Ο τελευταίος των βλακών θα μπορούσε να εξαπατήσει έναν Καντ ή έναν Μπετόβεν και ο τελευταίος των Ελλήνων έναν Ευρωπαίο... Το μειδίαμα του οίκτου που σκορπούν οι «αφελείς» κουτόφραγκοι, δημιουργοί των πνευματικών αξιών και εξουσιαστές του κόσμου, πάνω στους δύστυχους «έξυπνους» της Μεσογείου και της Ανατολής, ας είναι και η τιμωρία των βλακών και για τούτη την «θεωρία» τους!
Τα παραδείγματα των βλακών ή idiot-ων είναι πολλά, οι δηλώσεις του Προέδρου της Nestle ότι το νερό δεν είναι ανθρώπινο δικαίωμα, η ψήφιση στην Αμερική για την απαγόρευση οικιακής κηπευτικής, η ιδιωτικοποίηση των σπόρων και η απαγόρευση επαναχρησιμοποίησης τους απο την Monsanto, η εκμετάλλευση της El Dorado Gold στις Σκουριές της Χαλκιδικής με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και βεβαίως ότι αφορά το πετρέλαιο και τις πηγές ενέργειας που είναι χτισμένος πάνω αυτός ο "πολιτισμός". Θυμόμαστε τις δηλώσεις Μπους για τα πυρηνικά του Ιράκ που δεν βρέθηκαν ποτέ, αφού πρώτα οι λοβοτομημένοι στρατιώτες του είχαν σκοτώσει και βιάσει χιλιάδες ανθρώπους. Τον πόλεμο στο Αφγανιστάν για τις φυτείες οπίου, ένας βλακώδης πόλεμος με το πρόσχημα της τρομοκρατίας. Αμέτρητα παραδείγματα επιβολής της ιδιωτικοποίησης και της καταστολής σε ότι αφορά την γη και τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου. Παίρνονται πρωτοφανή μέτρα από τις κυβερνήσεις "ζόμπι" των υποτιθέμενων εθνικών κρατών, των κομματικών δικτακτοριών που συνδέονται άμεσα με τις πολυεθνικές εταιρείες. Με μέσα επιβολής απο το ίδιο το κράτος και τους "δημόσιους" οργανισμούς, οι οποίοι στηρίζονται αποκλειστικά απο την φορολόγηση των πολιτών που έπαψαν απο καιρό να είναι δημόσιοι. Δηλαδή, στο κράτος που "ψηφίζουν" οι πολίτες, έρχεται ένας ιδιώτης που έχει τα μέσα (χρήμα, μέσα παραγωγής κτλ... αυτό δεν τον κάνει έξυπνο, όπως είδαμε παραπάνω) και επιβάλει τα συμφέροντά του για μεγαλύτερο κέρδος. Βέβαια, δεν ξεχνάμε και τους ιδιώτες οι οποίοι ενίσχυσαν τις κοινωνίες με κάποιου είδους ευεγερσίες, αλλά δεν μπήκαν ανάμεσα στο κοινό αγαθό και τον πολίτη. Άρα, όταν λέμε κράτος δεν εννοούμε και κάτι κοινό. Αλλιώς δουλεύει το κράτος για τον επιχειρηματία και αλλιώς για τον εργάτη και φορολογούμενο. Άρα, το κομματικό-εταιρικό κράτος είναι εχθρός του κοινού συμφέροντος και, άρα, εχθρός της κοινωνίας.
Ακολουθεί απόσπασμα απο το βιβλίο του Γιώργου Λιερού «Υπαρκτός καινούργιος κόσμος: Κοινωνική/Αλληλέγγυα και Συνεργατική Οικονομία» Εκδόσεις των Συναδέλφων σελ 74
Χρειάζεται - και εδώ η συμβολή της κοινωνικής οικονομίας είναι καθοριστική - η οικοδόμηση ενός καινούργιου κόσμου, η ανάκτηση του ανθρώπινου κόσμου, η άρση της «αλλοτρίωσης του κόσμου». Πρόκειται για την αναδημιουργία-ανάκτηση αυτού που ονομάζουν στις πρόσφατες συζητήσεις κοινά αγαθά ή, καλύτερα, κοινό. Το κοινό είναι κάτι πολύ περισσότερο από τη δημόσια ή συλλογική ιδιοκτησία, τα αγαθά, φυσικά ή τεχνητά, τα οποία προσφέρονται δωρεάν σε όλους. Η Χάνα Άρεντ, στην Ανθρώπινη Κατάσταση, μας εισάγει με επάρκεια και εύληπτο τρόπο στην έννοια του κοινού όταν μιλάει για τον «κοινό κόσμο», τον οποίο συσχετίζει με τον όρο «δημόσιο»:
Δεύτερον, ο όρος "δημόσιο" δηλώνει τον ίδιο τον κόσμο στην έκταση που είναι κοινός για όλους μας και διακρίνεται από το χώρο που κατέχουμε ιδιωτικά μέσα σε αυτόν. Ο κόσμος αυτός συνδέεται μάλλον με το ανθρώπινο τερατούργημα, με το κατασκεύασμα των ανθρώπινων χεριών καθώς και με όσα συμβαίνουν μεταξύ εκείνων που κατοικούν από κοινού τον δημιουργημένο από τον άνθρωπο κόσμο. Η συμβίωση μέσα στον κόσμο σημαίνει κατ' ουσίαν ότι ένας κόσμος πραγμάτων βρίσκεται μεταξύ εκείνων που τον έχουν από κοινού, όπως ένα τραπέζι βρίσκεται μεταξύ εκείνων που κάθονται γύρω του· ο κόσμος, όπως καθετί που βρίσκεται «μεταξύ», συνδέει και συγχρόνως χωρίζει τους ανθρώπους.67
67Ηannah Arendt, H ανθρώπινη κατάσταση, Γνώση, Αθήνα 1986, σ.78. Μαζί με τον «κοινό κόσμο» το άλλο «στενό και αλληλένδετο φαινόμενο» που δηλώνει ο όρος «δημόσιο» στο κείμενο της Άρεντ σημαίνει «πως ό,τι εμφανίζεται δημοσίως μπορεί να ιδωθεί και να ακουστεί από τον καθένα και πως έχει την ευρύτερη δυνατή δημοσιότητα» (σ.74-75). Η έννοια του «κοινού κόσμου» έχει ένα ιδιαίτερο βάρος στο εν λόγω βιβλίο. Βλ. τις σελίδες 74-85, 189-192, 337-349. Εάν υποτεθεί ότι ο κόσμος δεν θα διαρκέσει χωρίς την απόδοση μιας «δυνάμει επίγειας αθανασίας» στον δημόσιο χώρο «καμιά πολιτική, με την αυστηρή έννοια της λέξης, κανένας κοινός κόσμος και κανένας δημόσιος χώρος δεν είναι δυνατός» (σ.81). Η «αλλοτρίωση του κόσμου» κατά τους Νέους Χρόνους υπήρξε καθοριστική για την ανάδυση της μαζικής κοινωνίας και του μοναχικού μαζικού ανθρώπου της· «άρχισε με την πολύ πιο απτή απώλεια ενός ιδιωτικά κεταχόμενου κλήρου μέσα στον κόσμο» (με την απαλλοτρίωση των χωρικών, την αποστέρησή τους μέσω των περιφράξεων από το χώρο τους μέσα στον κόσμο).
Επίλογος:
Τελικά μήπως πάψαμε να μας αρέσουν οι άνθρωποι; Το κράτος είναι και κοινό ή δημόσιο, δηλαδή έχουν πρόσβαση όλοι; Τι πρέπει να γίνει για να διασφαλιστούν οι πόροι της γης και άρα οι ζωές των ανθρώπων από πάσα μορφής κερδοσκοπία; Από που αντλούν την εξουσία αυτοί που θέλουν να διαχειριστούν τους πόρους του πλανήτη; Μήπως φτάσαμε στο τέλμα της ύπαρξης; Τι πρέπει να κάνουμε για να λειτουργήσει "σωστά" αυτός ο κόσμος; Μήπως συμπεριφερόμαστε ηλίθια; Με τους βλάκες θα τα βγάλουμε πέρα ή είμαστε και εμείς μέρος τους; Σίγουρα όμως ένα πράγμα υπάρχει, η φαντασία του ανθρώπου που υποθάλπτεται από μια πανούργα ιστορία. Μια ιστορία που μας έχει πει ότι η φαντασία είναι ένα πραγματικά δημόσιο αγαθό.
Υ.Γ.: Οι λέξεις με πορτοκαλί χρώμα παραπέμπουν σε σχετικά άρθρα.
