1. Τι είναι συνεταιρισμός;
Όσοι ασχολήθηκαν ως τώρα με το συνεταιριστικό κίνημα προσπάθησαν να βρουν έναν κοινό ορισμό του συνεταιρισμού, που να ανταποκρίνεται στο πραγματικό περιεχόμενο και να είναι παραδεκτός απ΄ όλους. Αυτό δεν έγινε κατορθωτό και ο καθένας δίνει το δικό του ορισμό, με αποτέλεσμα να έχουμε σήμερα ένα μωσαϊκό ορισμών για το συνεταιρισμό. Ο καθένας για να δώσει τον ορισμό του συνεταιρισμού ξεκινάει απο τις δικές του προσωπικές κοινωνικο - οικονομικές αντιλήψεις.
Ορισμένοι για να δώσουν τον ορισμό του συνεταιρισμού ξεκινούν απο την νομική κυρίως πλευρά του ζητήματος, με φυσική συνέπεια να μην δείχνονται όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του συνεταιρισμού. Έτσι, π.χ.,ο H. Kaufman δίνει τον εξής ορισμό: «Συνεταιριστική εταιρία είναι η ένωση ενός μεταβλητού αριθμού προσώπων ή προσωπικών ενώσεων, οι οποίοι, ενωμένοι πάνω στην βάση της ισότητας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, μεταθέτουν ορισμένες απο τις οικονομικές τους εργασίες σε μια κοινή επιχείρηση με σκοπό να πετύχουν ένα οικονομικό όφελος». Αργότερα, ο ίδιος έδωσε άλλον ορισμό, τον εξής: «Συνεταιρισμός είναι μια εταιρία περισσοτέρων προσώπων, τα οποία αισθάνονται την ίδιαν ανάγκη να κάνουν μια συντροφιά για να ικανοποιήσουν την ίδια ανάγκη πιο εύκολα με τα κοινά μέσα, παρά με τα ατομικά».
Από το βιβλίο «Ο συνεταιρισμός στις συνθήκες του καπιταλισμού», του Δρ Π. Αβδελίδη, εκδόσεις Gutenberg, 1978.
Η Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία (International Co-operative Alliance – I.C.A.) δίνει τον ορισμό: «Συνεταιρισμός είναι μια αυτόνομη Οργάνωση προσώπων τα οποία συνδέονται εθελοντικά με σκοπό να εξυπηρετήσουν τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές ανάγκες και επιδιώξεις τους, μέσω μιας συμμετοχικής και δημοκρατικά ελεγχόμενης επιχείρησης».
2. Η θέση των συνεταιρισμών στην παγκόσμια οικονομία
α. Απόσπασμα από το άρθρο «Για την Κοινωνική Οικονομία (μέρος Ι): Μια ιστορική αναδρομή για έναν επίκαιρο προβληματισμό», του Γιώργου Λιέρου στην εφημερίδα ΔΡΑΣΗ. Μπορείτε να το διαβάσετε ολόκληρο εδώ.
β. Στατιστικές πληροφορίες σχετικά με το Συνεταιριστικό Κίνημα σε όλο τον Κόσμο.
Το Συνεταιριστικό Κίνημα έχει ως μέλη του πάνω από 800 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών για το 1994, το βιοτικό επίπεδο περίπου 3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων ή του μισού πληθυσμού του πλανήτη βελτιώθηκε μέσω των συνεταιριστικών επιχειρήσεων. Οι εν λόγω επιχειρήσεις συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό ρόλο στις κοινότητές τους.
Στη συνέχεια, αναφέρονται μερικά στοιχεία σχετικά με το Κίνημα που αποδεικνύουν τη σημασία και τη συμβολή του στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.
- Στην Αργεντινή, υπάρχουν πάνω από 11.357 συνεταιριστικές επιχειρήσεις με 9,1 εκατομμύρια μέλη.
- Στο Βέλγιο, υπήρχαν 29.933 συνεταιριστικές επιχειρήσεις το 2001.
- Στον Καναδά, τέσσερις στους δέκα Καναδούς είναι μέλη τουλάχιστον μία συνεταιριστικής επιχειρήσεις. Στο Κεμπέκ, περίπου το 70% του πληθυσμού είναι μέλη συνεταιρισμών, ενώ στο Σασκάτσουαν το 56%.
- Στην Κίνα, πάνω από 180 εκατομμύρια άνθρωποι είναι μέλη των συνεταιρισμών.
- Στη Μεγάλη Βρετανία, πάνω από 9,8 εκατομμύρια άνθρωποι είναι μέλη των συνεταιρισμών.
- Στη Βραζιλία, πάνω από 5,6 εκατομμύρια άνθρωποι είναι μέλη των συνεταιρισμών.
- Στη Νορβηγία, 1 στους 3 ανθρώπους είναι μέλος των συνεταιρισμών.
- Στην Κολομβία, πάνω από 8 εκατομμύρια άνθρωποι είναι μέλη των συνεταιρισμών.
- Στην Κόστα Ρίκα, πάνω από το 10% του πληθυσμού, είναι μέλη των συνεταιρισμών.
- Στη Φινλανδία, στο S-Group έχουν την ιδιότητα του μέλους 1.468.572 άτομα που αντιπροσωπεύουν το 62% των νοικοκυριών της Φινλανδίας.
- Στη Γερμανία, 20 εκατομμύρια άτομα είναι μέλη των συνεταιρισμών, 1 στους 4 ανθρώπους.
- Στην Ινδονησία, το 27,5% των οικογενειών που εκπροσωπούν περίπου 80 εκατομμύρια άτομα είναι μέλη των συνεταιρισμών.
- Στην Ιαπωνία, 1 στις 3 οικογένειες είναι μέλος ενός συνεταιρισμού.
- Στην Κένυα, 1 στους 5 είναι μέλος ενός συνεταιρισμού ή 5,9 εκατομμύρια άμεσα και 20 εκατομμύρια έμμεσα αντλούν τα προς το ζην από το Συνεταιριστικό Κίνημα.
- Στην Ινδία, πάνω από 236 εκατομμύρια άνθρωποι είναι μέλη ενός συνεταιρισμού.
- Στη Μαλαισία, 5,9 εκατομμύρια άνθρωποι ή το 24% του συνολικού πληθυσμού είναι μέλη των συνεταιρισμών.
- Στη Νέα Ζηλανδία, το 40% του ενήλικου πληθυσμού είναι μέλη των συνεταιρισμών αλληλασφάλισης.
- Στη Σιγκαπούρη, το 50% του πληθυσμού (1,6 εκατομμύρια άνθρωποι) είναι μέλη ενός συνεταιρισμού.
- Στις Ηνωμένες Πολιτείες, 1 στα 4 άτομα είναι μέλος ενός συνεταιρισμού.
γ. Οι θέσεις εργασίας που δημιούργησαν και συντηρούν οι συνεταιρισμοί:
Οι συνεταιρισμοί παρέχουν πάνω από 100 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε όλο τον κόσμο, 20% περισσότερες από αυτές των πολυεθνικών επιχειρήσεων.
- Στον Καναδά, οι συνεταιρισμοί και οι πιστωτικές ενώσεις απασχολούν πάνω από 155.000 άτομα. Η Desjardins (αποταμιευτικός και πιστωτικός συνεταιρισμός) είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης στην επαρχία του Κεμπέκ.
- Στην Κολομβία, το συνεταιριστικό κίνημα διαθέτει 379.000 θέσεις εργασίας ή παρέχει το 23% των θέσεων εργασίας στον τομέα της υγείας, το 18% των θέσεων εργασίας στον τομέα των μεταφορών, το 13% των εργαζόμενων στο βιομηχανικό τομέα, το 11% στον χρηματοπιστωτικό τομέα και το 9% στον γεωργικό τομέα.
- Στη Γαλλία, 21.000 συνεταιρισμοί παρέχουν πάνω από 4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας.
- Στη Γερμανία, 8.106 συνεταιρισμοί παρέχουν θέσεις εργασίας για 440.000 άτομα.
- Στην Ιταλία, 70.400 συνεταιριστικές κοινωνίες απασχολούν σχεδόν 1 εκατομμύριο άτομα .
- Στην Ινδονησία, οι συνεταιρισμοί παρέχουν θέσεις εργασίας σε 288.589 άτομα
- Στην Κένυα, 250.000 άτομα απασχολούνται από συνεταιρισμούς.
Οι πληροφορίες που παρέχονται εδώ έχουν συγκεντρωθεί από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένης το στατιστικό ερωτηματολόγιο της ICA, πληροφορίες που δημοσιεύονται από τις συνεταιριστικές οργανώσεις, παρουσιάσεις που έγιναν από συνεταιρισμούς και των στατιστικών υπηρεσιών των κυβερνήσεων.
Η ποσοστιαία κατανομή των συνεταιρισμών κατά είδος εργασίας, εκφραζόμενη ως ποσοστό των μελών της κάθε κατηγορίας, ανάλογα με την γεωγραφική περιοχή είναι:
- Γεωργικοί: Ασία 75%, Ευρώπη 11%, Αφρική 10%, Αμερική 4%
- Αλιευτικοί: Ασία 92%, Αφρική 4%, Ευρώπη 3%, Αμερική 1%
- Καταναλωτικοί: Ευρώπη 66%, Ασία 25%, Αφρική 5%, Αμερική 4%
- Παραγωγικοί: Ασία 71%, Ευρώπη 24%, Αμερική 3%, Αφρική 2%
- Πιστωτικοί: Ασία 54%, Αμερική 31%, Ευρώπη 13%, Αφρική 2%
- Οικοδομικοί: Ευρώπη 71%, Ασία 20%, Αφρική 6%, Αμερική 3%
Η Αυστραλία και οι χώρες Ειρηνικού ενσωματώνονται στην Ασία.
3. Επίλογος
Τα στοιχεία παγκοσμίως για τους συνεταιρισμούς δεν δείχνουν μόνο το μεγάλο οικονομικό μερίδιο που έχουν στην αγορά, αλλά καταδεικνύουν και μια κοινωνική νοοτροπία η οποία κερδίζει συνεχώς έδαφος μέσα στην καπιταλιστική κοινωνία. Μέσα στην καπιταλιστική κοινωνία, η οποία άρχισε να γίνεται τόσο ασφυκτική με τα μονοπώλια και τις πολυεθνικές, που ο άνθρωπος έγινε στατιστικό δεδομένο από τους οικονομολόγους των μεγαλύτερων πανεπιστημίων και τα στελέχη των εταιρειών. Η κοινωνία πρέπει να αναπτύξει μηχανισμούς άμυνας, αν θέλει να γίνει μια κοινωνία πολιτών και όχι μια κοινωνία δουλοπάροικων των μεγάλων συμφερόντων. Η συνεργασία δύο ανθρώπων δεν είναι μόνο η διπλάσια δύναμη για την επίτευξη μιας εργασίας αλλά και κάτι παραπάνω. Η συνεργασία είναι στην φύση των ανθρώπων, για την εργασία δεν ξέρω...
Οι συνεταιρισμοί στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν για καθαρά πολιτικάντικους σκοπούς, ελάχιστες οι εξαιρέσεις και νομίζω με πολύ κόπο και πόλεμο από τις κομματικές λέρες που λυμαίνονται καθετί παραγωγικό με την συμπαράσταση των μεγαλοεπιχειρήσεων. Μέσα σε ένα κράτος κομματικής παράνοιας και μισαλλοδοξίας, όπου ο πολίτης κατάντησε ψηφοφόρος, οι συνεταιρισμοί όχι μόνο δεν ήταν παραγωγικοί στην Ελλάδα αλλά έκαναν και τεράστια οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ζημιά. Διέλυσαν στο μυαλό των πολιτών την πραγματική έννοια του συνεταιρισμού και της συνεργασίας. Τώρα όμως που οι μάσκες πέφτουν σιγά σιγά και οι πολίτες - ψηφοφόροι μείνανε μόνοι τους γιατί στερέψαν τα ταμεία που θα γινόμασταν όλοι πλούσιοι χωρίς κανείς να παράγει, τώρα ήρθε η ώρα της συνεργασίας, πράγμα πολύ δύσκολο για τον Έλληνα.
Νομίζω στους περισσότερους φαίνεται αστείο η συνεργασία μεταξύ Ελλήνων αλλά, αν θέλουμε σαν κοινωνία να επιβιώσουμε, πρέπει να γίνει και μάλιστα σωστά. Μέχρι που θα φτάσουν οι στρατιές ανέργων που μετά θα γίνουν στρατιές μισθωτών δούλων; Πόσα στρέμματα ακαλλιέργητης γης υπάρχουν, όταν η γη είναι ουσιαστικά ο μοναδικός οργανισμός που παράγει σε αυτόν τον κόσμο; Μέχρι πότε θα επιβιώσει το μοντέλο επιχειρηματίας - νταβατζής; Οι συνεταιρισμοί είναι ένα μέσο και χρήσιμο εργαλείο για τη σωστή εκπαίδευση των πολιτών και μάλιστα με αμεσοδημοκρατικούς τρόπους.
Να φτιάξουμε μια κοινωνία πολιτών ή να προετοιμάσουμε μια κοινωνία πολιτών γιατί πρέπει να καταπολεμηθεί το παρόν σάπιο σύστημα. Μια κοινωνία αυτοοργάνωσης, όπου ο καθένας θα έχει ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις, με μαθήματα δημοκρατίας και προπαντώς ανθρωπιά, χωρίς μίση και ρατσισμό. Να βγούμε απο τα κλουβιά - στερεότυπα, πριν πεθάνουμε μέσα σε αυτά χωρίς να έχουμε δημιουργήσει τίποτα σε αυτή τη ζωή. Και η δημιουργία δεν περιέχει υλικά, αλλά περιέχεται στα μυαλά των ανθρώπων. Το έτος 2012 ήταν το έτος Συνεργατισμού και Συνεταιρισμών σύμφωνα με τον Ο.Η.Ε. Ας υποθέσουμε ότι το 2013 θα είναι η αρχή υγιών συνεταιρισμών στην Ελλάδα, προπαντώς για να δούμε και τη ζωή με άλλο μάτι.
4. Παράθεση υπερσυνδέσμων σχετικών άρθρων και βίντεο:
antikleidi.com Το συνεταιριστικό κίνημα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
tanea.gr Φαντάσματα 2,750 αγροτικοί συνεταιρισμοί σε όλη τη χώρα.
aformi.gr Συνεταιρισμοί: Αντίδοτο στην κρίση.
Ακόμα, ένα βιντεάκι από την εκπομπή "Καταλύτης" της ΕΤ3, στις 14-12-2012 που ήταν αφιερωμένη στην κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία.
Πηγές: