Το φαράγγι του Γοργοποτάμου είναι πολύ εντυπωσιακό και επιβλητικό. Θεωρείται το πιο δύσβατο φαράγγι στην Ελλάδα και συγκαταλέγεται μέσα στα τρία πρώτα σε όλη την Ευρώπη!
Οι ομάδες που θα το διασχίσουν θα πρέπει να έχουν αρκετή πείρα πάνω στο canyoning διότι κρύβει αρκετούς κινδύνους. Ξεκινώντας, τα πρώτα 700 μέτρα αποτελούνται από αρκετές τσουλήθρες και βουτιές, ενώ συνεχίζουν καταρράκτες εκ των οποίων οι περισσότεροι, δεν είναι κάθετοι, αλλά γυριστοί σαν ελατήριο. Αυτό ανεβάζει την δυσκολία των καταρρακτών που στο σύνολο τους είναι 22, με τον μεγαλύτερο να φτάνει τα 85 μέτρα!
Το φαράγγι διασχίζεται σε δυο ημέρες, διανυκτερεύοντας στο ενδιάμεσο της διαδρομής. Tην πρώτη φορά που έγινε κατάβαση του φαραγγιού του Γοργοποτάμου, οι καταρριχητές κατέγραψαν σε υψομετρική διαφορά 800 μέτρων περίπου, από τα 1100 μ. στα 300,22 μ. μικρούς και μεγάλους καταρράκτες, με αντίστοιχο αριθμό μικρών λιμνών και επισήμαναν την άγρια ομορφιά του. Η ερευνητική ομάδα ξεκίνησε από την τοποθεσία "Άγιο Πνεύμα" της Οίτης έως τους πρόποδες και την ιστορική γέγυρα του Γοργοποτάμου.
Η ταυτότητα του φαραγγιού
Γοργοπόταμος (Λύρας): Παραπόταμος του Σπερχειού στο νομό Φθιώτιδας. Κατά τη διαδρομή του, σχηματίζει βαθιά χαράδρα, πάνω από την οποία περνάει η σιδηροδρομική γέφυρα Αθήνας - Λαμίας - Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο ποταμός φάνηκε για να σβήσει τη φωτιά που έκαιγε τον Ηρακλή όταν φόρεσε τον δηλητηριασμένο χιτώνα που του έστειλε η Δηιάνειρα. Πηγάζει λίγο πιο κάτω από το χωριό Πυρά, που θεωρείται μία από τις ψηλότερες κορυφές της Οίτης και ρέει μέσα από κρημνώδεις χαράδρες. Η κοίτη του είναι βραχώδης και επικλινής και το νερό του άφθονο καθώς εκβάλλει με γοργό ρυθμό στο Σπερχειό.
Φαράγγι: Βαθιά κοιλάδα με σχεδόν κάθετες παρυφές που προήλθαν από τη διαβρωτική δράση ποταμού. Συχνά, είναι άνυδρη εξολοκλήρου ή κατά τόπους. Υποθαλάσσια φαράγγια σχηματίζουν τις ηπειρωτικές κλιτείς, που πιστεύεται ότι σχηματίσθηκαν από τη διαβρωτική ενέργεια ιζηματοφόρων ρευμάτων.
Το φαράγγι του Γοργοποτάμου ξεκινάει από την περιοχή του Εθνικού Δρυμού Οίτης (Άγιο Πνεύμα) όπου και είναι η ένωση δύο ορεινών ποταμών που καταλήγουν στο φαράγγι, ως την περιοχή Χάος στους πρόποδες της Οίτης.
Στην αρχή, το υψόμετρο του φαραγγιού είναι 1180 μ. ενώ στο τέλος είναι 300 μ. Το μήκος διάσχισης του φαραγγιού είναι 3,5 χλμ. με σύνολο καταρρακτών 22!
Ο πρώτος καταρράκτης έχει ύψος 15μ. σε σχήμα σιφονιού όπως και οι υπόλοιποι. Η απότομη κλίση του φαραγγιού καταλήγει από καταρράκτη σε λίμνη και από λίμνη σε καταρράκτη. Συνεχίζοντας, υπάρχει καταρράκτης σχήματος S με ύψος 120 μ. και μικρό πλάτωμα με αμμουδιά “χωρητικότητας” 6 ατόμων.
Στη συνέχεια, υπάρχουν μικρότεροι καταρράκτες, με διαφορετική μορφολογία ο καθένας. Στο τέλος υπάρχει ένας καταρράκτης ύψους 85 μ. που δεν είναι περίπλοκος. Μετά τον καταρράκτη αυτό, το φαράγγι γίνεται στενό, σκοτεινό και αρκετά μυστηριώδες . Έπειτα από στενή διάσχιση, βρίσκει κανείς πάρα πολλές μικρές πηγές που μετατρέπονται σε έναν μεγάλο ορμητικό ποταμό, γνωστό σε όλους ως Γοργοπόταμος, όπου δίπλα στον οποίο υπάρχει ένας χωματόδρομος που οδηγεί στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο για το χωριό Δυο Βουνά.
Ο Γοργοπόταμος, ύστερα από στενή διάβαση, καταλήγει σε πλάτωμα όπου γίνεται η άντληση για την υδροληψία της Λαμίας και εν συνεχεία, περνά κάτω από την ιστορική γέφυρα του Γοργοποτάμου και ενώνεται με τον Σπερχειό ποταμό.
Γεωλογικά χαρακτηριστικά: τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του είναι μαλακός ασβεστόλιθος, «ασβεστούχος τρυφερός», και σκληρός ασβεστόλιθος, κάτω στις λίμνες που σχηματίζονται.
Υδρολογικά χαρακτηριστικά: η ροή του Γοργοποτάμου «φέρνει» 0,164 m3/sec στην αρχή του καλοκαιριού, αφαιρώντας τις υδροληψίες δηλαδή τις πηγές που τροφοδοτούν το Δήμο Λαμιέων και το Δήμο Γοργοποτάμου. (Η παροχή του ποταμού είχε μετρηθεί μετά τη Γέφυρα).
Η προσπέλαση
Η προσπέλαση του Φαραγγιού έγινε για πρώτη φορά στα τέλη Ιουλίου του 2000 από την έμπειρη και εκπαιδευμένη ομάδα: Ανδρέου Γεώργιο, Λάκκα Σπύρο, Λάσκαρη Παύλο, Αιδαλή Σάββα, Χατζηχαραλάμπους Αλέκο, Τσουργιάννη Αρίωνα με την Οικονομική Υποστήριξη του Δήμου Γοργοποτάμου.
Το καλοκαίρι του 2000 λοιπόν, ο Γιώργος Ανδρέου, επικεφαλής της ομάδας, αρχίζει να διοργανώνει τουριστικές καταβάσεις και τελικά αρματώνει το ομορφότερο και δυσκολότερο φαράγγι στην Ελλάδα, τον Γοργοπόταμο!
Ο ίδιος σε συνέντευξη που παραχώρησε, περιγράφει την εμπειρία του:
"Είναι το πιο δύσκολο φαράγγι στην Ευρώπη, καθώς έχει το περισσότερο νερό από όλα τα φαράγγια στην Ελλάδα! Ξεκινήσαμε και μπήκαμε το 2000, κατεβήκαμε το Γοργοπόταμο 6 άτομα οργανώναμε την κατάβαση επί ένα χρόνο με διάφορες τεχνικές. Διαλέξαμε την περίοδο του καλοκαιριού, 29-30 Ιουλίου.
Παρακολουθούσαμε το νερό από το Μάιο και επί ένα χρόνο φυσικά. Κάποια από τα μέλη της ομάδας εκπαιδευτήκαμε από τη Γαλλική Σχολή Κατάβασης Φαραγγιών και φτιάξαμε τον πυρήνα της ομάδας. Μετά έγινε εκπαίδευση και στα υπόλοιπα μέλη που κατεβήκανε το φαράγγι. Οι περισσότερες γνώσεις είναι γνώσεις Σπηλαιολογίας. Για να κατεβαίνεις φαράγγια, απαιτείται να έχεις γνώσεις Σπηλαιολογίας γιατί είναι οι ίδιες ακριβώς τεχνικές. Η πρώτη προσπάθεια έγινε το 1999 να κατέβουμε το φαράγγι από το μέσο, από τα 4/5. Το ¼ το κατεβήκαμε, το φαράγγι έχει συνολικά 6,5 χιλ. μήκος και εμείς κατεβήκαμε τα 800 μ. το 1999. Κάναμε κατέβασμα με σχοινιά γύρω στα 1000 μ. από την χαράδρα. Ήταν πολύ δύσκολο. Από τις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 10 το βράδυ κατεβαίναμε με τα σχοινιά. Στις 10 το βράδυ μπήκαμε στο νερό, διανυκτερεύσαμε δίπλα σε μια κοίτη 4 άτομα που ήμασταν την πρώτη φορά. Στις 3:30 το πρωί, αρχίσαμε να κατεβαίνουμε όλοι με φακούς κεφαλής. Είναι το ίδιο πράγμα με τη σπηλαιολογία. Βάλαμε κάποιες ασφάλειες, είδαμε το ποιόν του φαραγγιού και αποφασίσαμε να το κατέβουμε όλο την επόμενη χρονιά με καλύτερη οργάνωση και καλύτερη ομάδα. Το επιτύχαμε! Καθίσαμε 2 μέρες μέσα, κάθε μέρα δουλεύαμε επί 11 ώρες, όπου ασφαλίζαμε και ήμασταν κρεμασμένοι στα βράχια και μέσα στα νερά. Μόλις περνούσαν οι 11 ώρες, φυσικά διανυκτερεύαμε και ξεκουραζόμασταν σε ό,τι πρόχειρο βρίσκαμε. Κουβαλούσαμε μαζί μας τον εξοπλισμό διανυκτέρευσης και επιβίωσης συν τον εξοπλισμό μας που είναι η στολή Neoprene, τα κράνη, τα σχοινιά και το τρυπάνι. Μπήκαμε στις 11 το πρωί και βγήκαμε στις 3 το πρωί την άλλη μέρα. Κάναμε συνολικά 16 ώρες και όταν βγήκαμε, ήμασταν εξαντλημένοι.
Είναι το φαράγγι, που αν πάθεις κάτι, δεν έχεις διέξοδο. Οι ράχες δεξιά, αριστερά είναι 1100 μ. και όλες έχουν ασβεστόλιθο όχι συμπαγή. Ο συμπαγής ασβεστόλιθος είναι κάτω στην κοίτη που περνάει το νερό. Εκεί, έχει λειανθεί το πέτρωμα και δεν τρίβεται. Όσο ανεβαίνουμε σε ύψος, υπάρχει θριμματώδες ασβεστολιθικό πέτρωμα και δεν είναι μόνο σε αυτό το φαράγγι αλλά σε όλα τα φαράγγια. Με μια έντονη βροχόπτωση, έχουμε συνήθως μικρές κατολισθήσεις.
Έχει 22 - 25 καταρράκτες. Ο μεγαλύτερος είναι 93 μ. τον οποίο τον είχαμε σπάσει σε τρία κομμάτια. Δεν είναι κάθετος, έχει μια κλίση ελαφριά 86˚ και υπάρχει ακόμα ένας πολύ μεγάλος γύρω στα 85 μ. ο οποίος είναι κάθετος.Το μεγαγαλύτερο βάθος νερού που βρήκαμε, το υπολογίσαμε γύρω στα 15 μ., αυτό βέβαια δεν μπορούμε να το πούμε με σιγουριά, γιατί απαιτείται κατάδυση. Το φαράγγι ξεκινάει με μικρές λιμνούλες και καταβάσεις. Υπάρχει αρκετό περπάτημα, όπου τελικά, φτάνουμε σε ένα σημείο το οποίο έχει ένα μεγάλο στριφτό καταρράκτη. Υπάρχουν διαδοχικά συνεχόμενοι καταρράκτες με λίμνες. Εμείς τους λέμε μικρούς τους 25, 30, 15 μέτρα άλλα είναι δύσκολο να περάσει από ΄κει ακτίνα φωτός!
Είναι ένα από τα ομορφότερα αλλά παράλληλα κι από τα πιο δύσκολα φαράγγια που σε συνεπαίρνει από την αρχή μέχρι το τέλος…"
Οι πηγές του Γοργοποτάμου είναι ένας υδροβιότοπος… μια περιοχή ανεκτίμητης αξίας, που θα αναδεικνύεται διαρκώς λόγω και της μελλοντικής αξίας του νερού.
Η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχή σημαντικού φυσικού κάλλους, με τις πηγές, τις μικρές λίμνες, τους καταρράκτες, τη χλωρίδα και την πανίδα. Είναι γνωστό ότι η περιοχή του Φαραγγιού του Γοργοποτάμου αποτελεί καταφύγιο του αγριοκάτσικου της Οίτης.
Δυστυχώς δεν έχει γίνει ως τώρα κάποια μελέτη για την οικοτουριστική της ανάδειξη, όμως αυτή η ανάδειξη θα πρέπει να γίνει πολύ προσεκτικά γιατί πρωτεύον ζήτημα είναι να προστατευθεί το περιβάλλον.
Αν γίνουν κάποιες απρόσεκτες επεμβάσεις, τότε το πιο πιθανό, είναι να προκύψουν σημαντικά προβλήματα. Ένα από αυτά τα προβλήματα, είναι και η εκτροπή της κοίτης, η οποία είναι προγραμματισμένη να γίνει αν δημιουργηθεί υδροηλεκτρικό εργοστάσιο.
Η εκτροπή της κοίτης κατά 1250 περίπου μέτρα, με οποίες υποσχέσεις ότι θα ρέει στην υπάρχουσα κοίτη το 30% του νερού, είναι επικίνδυνη διότι η σημαντική αυτή μείωση της ποσότητας του νερού σε μια τόσο μεγάλη διαδρομή θα αλλάξει το τοπίο, το μικροκλίμα, την κατάσταση της χλωρίδας και της πανίδας, θα κλείσουν οι λίμνες και οι καταρράκτες και τόσα άλλα, που καμία οικολογική άποψη δεν το επιτρέπει.
Η ροή σε αυτά τα 1250 μέτρα πιθανόν, μέσα από σχισμές και υπόγεια κανάλια, να τροφοδοτεί με νερό πηγές και υγρότοπους της ευρύτερης περιοχής, που θα στερέψουν, αν αλλάξει η ρέουσα ποσότητα νερού με ανυπολόγιστες ζημιές για όλη την περιοχή του Γοργοποτάμου αλλά και του Μοσχοχωρίου.
Πηγές:
http://www.gorgopotamosvillage.gr
