Η Γαλλική Επανάσταση του 1789 ήταν μια κοινωνική επανάσταση που κατάργησε την απόλυτη μοναρχία στην Γαλλία γκρεμίζοντας το φεουδαρχικό σύστημα και αντικαθιστώντας το με το καπιταλιστικό. Η κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Γαλλία, εκείνη την εποχή, έδειχνε την παρακμή μίας μακράς περιόδου, όπου κυριαρχούσε ο διαχωρισμός των ανθρώπων σε κοινωνικοοικονομικές τάξεις. Ως κυβερνητικό σύστημα στην Γαλλία κυριαρχούσε η απόλυτη μοναρχία, όπου ο βασιλιάς με λίγους ανώτερους λειτουργούς, που τους διάλεγε ο ίδιος, νομοθετούσε, όριζε τους φόρους και διέθετε όπως του άρεσε τον δημόσιο πλούτο. Το καθεστώς βασιζόταν στην ανισότητα. Οι κάτοικοι της Γαλλίας διακρίνονταν στους προνομιούχους και στον κοινό λαό. Οι προνομιούχοι αποτελούσαν μικρή μειοψηφία, περίπου το 2% του πληθυσμού. Αλλά αυτοί κατείχαν την περισσότερη γη, είχαν όλα τα αγαθά, ζούσαν μια τρομερά σπάταλη και πλούσια ζωή και κυβερνούσαν τον τόπο. Δύο τάξεις, ο κλήρος και οι ευγενείς, αποτελούσαν τους προνομιούχους.
Η γαλλική κοινωνία είχε περιέλθει σε κρίση οικονομική και πολιτική. Το γαλλικό κράτος ήταν στα πρόθυρα οικονομικής καταστροφής. Η Γαλλία αναμείχθηκε ενεργά στον Αμερικανικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας (1775 - 1783). Η υποστήριξη των αμερικανικών στρατευμάτων κατά των αγγλικών ήταν πλήγμα για τη γαλλική οικονομία, ακόμη και η σύναψη ειρήνης με την Αγγλία δεν έφερε κανένα ελαφρυντικό αποτέλεσμα. Αντίθετα, η βιομηχανική Αγγλία κατέκλυσε τη γαλλική αγορά με φτηνά υφάσματα και άλλα βιομηχανικά είδη, με αποτέλεσμα η εθνική παραγωγή να βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση. Το φορολογικό σύστημα ήταν απαρχαιωμένο και είχε πολλές 
ελλείψεις. Από τον σημαντικότερο φόρο οι ευγενείς και ο κλήρος ήταν απαλλαγμένοι. Το κρατικό έλλειμμα του γαλλικού κράτους από το 1736 ως το 1789 αυξήθηκε σημαντικά, σε σημείο να κινδυνεύσει η Γαλλία με χρεοκοπία.
Επιπλέον, το 1789 η τιμή του ψωμιού αυξήθηκε δραματικά, λόγω της άσχημης σοδειάς του 1788 και του 1789 και του βαρύτατου χειμώνα του 1788 - 1789. Οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν ως και 60%, ενώ ο μισθός των αγροτών μόνο 20%, κάτι το οποίο προκάλεσε μεγάλη πείνα. Μάλιστα έχει υπολογιστεί ότι, την άνοιξη του 1789, το 1/3 του γαλλικού πληθυσμού μαστιζόταν από την πείνα. Όλα αυτά οδήγησαν σε έντονη κοινωνική αναταραχή που εκδηλώθηκε με ληστρικές πράξεις και εξεγέρσεις. Παράλληλα, η παραδοσιακή φεουδαρχική κοινωνική κατανομή που ίσχυε από τον Μεσαίωνα στην Γαλλία άρχισε να παρακμάζει. Ενώ οι ευγενείς απολάμβαναν μεν πολλά προνόμια, δεν μπορούσαν να ενεργήσουν πολιτικά υπό την απολυταρχία, καθώς μόνο ο βασιλιάς είχε πολιτική εξουσία. Οι γιορτές, οι δεξιώσεις και τα πανάκριβα ρούχα ήταν εις βάρος της γαλλικής οικονομίας αλλά και του φτωχού λαού που πέθαινε από την πείνα.
Όλη η παραπάνω κατάσταση οδήγησε το λαό της Γαλλίας σε μία σειρά από ενέργειες, με απαρχή την κατάληψη της Βαστίλης, στις 14 Ιουλίου 1789 και αποκορύφωμα τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των ανθρώπων στις 26 Αυγούστου 1789. Η εν λόγω επαναστατικές ενέργειες οδήγησαν σε μία νέα εποχή για την Γαλλία, όπου εδραιώθηκε το καπιταλιστικό σύστημα και άρχισαν να εδραιώνονται σύγχρονες, όπως η ανεξιθρησκία, η ελευθερία γνώμης, η αυτονομία του λαού και ο διαχωρισμός των εξουσιών.
Επίλογος
Η Γαλλική Eπανάσταση το 1789 αποτέλεσε το ορόσημο της νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας. Διέλυσε τους θεσμούς του «παλαιού καθεστώτος» στη Γαλλία και αναστάτωσε το πολιτικό και κοινωνικό status quo ανά την Eυρώπη. Διέδωσε τις ιδέες του φιλελευθερισμού (liberalism) και την αρχή των εθνοτήτων (nationalism). Στενά συνδεμένη με το Διαφωτισμό, η Γαλλική Eπανάσταση επηρέασε τις εξελίξεις στον ελληνικό χώρο κατά την διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα, κατά τρόπο καθοριστικό και βρέθηκε στον αντίποδα της ρωσικής επιρροής, καθώς η 
τελευταία στηριζόταν σε παραδοσιακούς συνδετικούς κρίκους όπως η Ορθοδοξία, ενώ η γαλλική στηρίχθηκε στις νέες, πανευρωπαϊκής εμβέλειας, αρχές του Διαφωτισμού.
Όσον αφορά την Ελλάδα, η γαλλική επανάσταση του 1789, επηρέασε τις εξελίξεις και συνδέθηκε και με το κίνημα του Νεοελληνικού διαφωτισμού κατά τον 18ο αιώνα, αλλά και με την Ελληνική επανάσταση του 1821. Βέβαια, μεταξύ των δύο επαναστάσεων υπήρξε μία βασική διαφορά, η ελληνική επανάσταση ξέσπασε εναντίον αλλόθρησκων και ξένων προς τους Έλληνες, τους Οθωμανούς Τούρκους, ενώ η γαλλική επανάσταση ήταν μία σειρά από επαναστατικές και ανατρεπτικές ενέργειες εις βάρος του πολιτικού, του οικονομικού και του κοινωνικού καθεστώτος που επικρατούσε στη Γαλλία. Θα μπορούσε η εν λόγω κατάσταση, η οποία περιγράφηκε άνωθεν να συνδεθεί με τη σημερινή κοινωνική, πολιτική και οικονομική κατάσταση, η οποία επικρατεί στην σημερινή Ελλάδα του 21ου αιώνα και η οποία επεκτείνεται σταδιακά και σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη.
Όπως και στην Γαλλία του 18ου αιώνα, το κοινωνικοοικονομικό σύστημα της φεουδαρχίας είχε πια παρακμάσει με αποτέλεσμα αντί να οδηγεί σε ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης για τους πολίτες, τους οδηγούσε στην εξαθλίωση και στην απόλυτη ένδεια και πείνα. Όταν ένα κοινωνικοπολιτικό σύστημα, ακόμα και αν δεν εξυπηρετεί εκ των πραγμάτων κυρίως, τις λαϊκές τάξεις, φτάνει στο σημείο να λειτουργεί εις βάρος του λαού, ευνοώντας τους λίγους, σημαίνει ότι έχει φτάσει πια στην παρακμή του και μετά την παρακμή, συνήθως επέρχεται η αλλαγή. Όλα αυτά θα μπορούσαν να συνδεθούν και με την σημερινή Ελλάδα του 21ου αιώνα, στην οποία το καπιταλιστικό σύστημα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα, ως αποτέλεσμα διεθνούς συγκυρίας και στο όνομα της παγκοσμιοποίησης και του ελεύθερου εμπορίου, έχει φτάσει ίσως στην παρακμή του. Ο λόγος είναι ότι πια αυτό το σύστημα, το οποίο επιφανειακά τουλάχιστον δεν έθιγε τις λαϊκές μάζες, αλλά με την επικάλυψη του σοσιαλισμού, ιδίως μετά την δεκαετία του 1980, λειτουργούσε και ως προς το συμφέρον τους, εφόσον τους εξασφάλιζε εργασία και ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης, τώρα πια δεν λειτουργεί έτσι. Το ξημέρωμα του 21ου αιώνα σήμανε την κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως. Αυτό είναι εύκολα αντιληπτό, αν απλώς σκεφτούμε ότι και αυτό το σύστημα άρχισε να λειτουργεί εις βάρος των λαών και όταν συμβαίνει αυτό με ένα σύστημα, όπως ήδη προαναφέραμε, σημαίνει την παρακμή του.
Όσον αφορά την Ελλάδα, οι σημερινές συνθήκες της Ελλάδας του 2013, θυμίζουν κατά πολύ τις συνθήκες στην Γαλλία του 18ου αιώνα. Ο λαός της Ελλάδας έχει βυθιστεί στην φτώχεια, η ανεργία έφτασε στο επίπεδο του 27,2%, ενώ οι μισθοί και οι συντάξεις συνεχώς μειώνονται και οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται. Και στην Ελλάδα, όπως και στη Γαλλία του 18ου αιώνα, ευνοούνται περισσότερο οι εισαγωγές ξένων προϊόντων, εις το όνομα όμως του διεθνούς ελεύθερου εμπορίου που επιβάλει ο καπιταλισμός και παραγκωνίζονται τα ντόπια προϊόντα, ενώ και η παραγωγή τους μειώνεται συνεχώς. Όλα δείχνουν πως και στη σημερινή Ελλάδα του 2013, βρισκόμαστε σε μία καμπή, μία επικίνδυνη καμπή, όπως αυτή στην οποία βρέθηκαν και οι Γάλλοι του 1789.
Γιατί όμως δεν υπάρχουν εξελίξεις, ανάλογες με αυτές της Γαλλίας; Αν ισχύει ότι όταν ένα σύστημα παρακμάζει, πρέπει να αλλάζει, γιατί δεν επέρχεται αυτή η αλλαγή;
Οι απαντήσεις στα εν λόγω ερωτήματα μπορούν εύκολα να αγγίξουν τον υποκειμενισμό, γι’ αυτό τον λόγο το μόνο αντικειμενικά σωστό θα ήταν να πούμε ότι στην Γαλλία του 1789, οι συνθήκες για μία επανάσταση είχαν ωριμάσει αρκετά, εφόσον ο λαός για πολλά χρόνια ζούσε σε εξαθλιωμένες συνθήκες. Σ’ αυτό συνέβαλαν και διάφορες άλλες καταστάσεις και μία σειρά από 
γεγονότα, όπως η Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αλλά και κάποια πρόσωπα που αποτέλεσαν τους προμαχώνες της επανάστασης, όπως ο Ροβεσπιέρος. Μπορεί λοιπόν, η Γαλλική Επανάσταση να επηρέασε την απαρχή των επαναστάσεων, για τη δημιουργία των εθνικών κρατών, στα Βαλκάνια του 19ου και 20ου αιώνα, αλλά για την Ελλάδα του 21ου αιώνα αποτελεί μακρινή ιστορία. Αν και οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες των δύο χωρών παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες, είναι δύσκολο να παραδειγματιστούν οι Έλληνες του 2013 από τους Γάλλους του 1789. Απ΄ την άλλη οι αλλαγές και οι συγκυρίες που συνέβησαν σε όλη την διάρκεια του 20ου αιώνα, με δύο παγκόσμιους πολέμους και την εδραιοποίηση του καπιταλιστικού συστήματος, διεθνώς, επηρέασαν και την Ελλάδα.
Αν και θα ήταν δύσκολο πια οι Έλληνες να παραδειγματιστούν από τους Γάλλους και να οδηγηθούν σε ανατροπή όλως όσων δεν τους αρέσουν και τους εξαθλιώνουν, αν η ιστορία μπορεί να λειτουργήσει και παραδειγματικά και ως πρότυπο σε κάποιες καταστάσεις, οι Έλληνες θα μπορούσαν να φέρουν την αλλαγή στο σύστημα που δεν τους ικανοποιεί και τους αναγκάζει να ζουν στην ένδεια. Βέβαια, για μία τέτοια αλλαγή θα πρέπει και έχουν ωριμάσει και κάποιες συνθήκες που όπως φαίνεται δεν έχουν ωριμάσει ακόμα στην Ελλάδα...!
ΠΗΓΕΣ:
http://www.slideboom.com/ στις 11/4/2013
www.netschoolbook.gr στις 11/4/2013
www.livepedia.gr/ στις 12/4/2013
Κιτρομηλίδης Πασχάλης, «Η Γαλλική Επανάσταση και η Νοτιοανατολική Ευρώπη». Εκδόσεις Πορεία.
