Ο Masanobu Fukuoka (1913 – 2008) ήταν ένας από τους πιο οξυδερκείς και ριζοσπαστικούς αγρότες στον κόσμο. Γιατί…; Εγκατέλειψε σταδιακά τις συμβατικές γεωργικές τεχνικές προκειμένου να επιστρέψει τον έλεγχο της γης σε αυτόν που είναι ο πιο έμπειρος και εξειδικευμένος από όλους… δηλαδή στην ίδια τη φύση!
Ο Masanobu Fukuoka ήταν αγρότης και φιλόσοφος που κατοικούσε στο νησί Shikoku, της νότιας Ιαπωνίας. Εκπαιδευμένος ως μικροβιολόγος στη γενέτειρά του, την Ιαπωνία, ξεκίνησε την καριέρα του ως επιστήμονας του εδάφους που ειδικεύεται στην παθολογία των φυτών. Σε ηλικία 25 ετών, άρχισε να αμφιβάλλει για την σοφία της σύγχρονης γεωργικής επιστήμης. Εγκατέλειψε τελικά τη δουλειά του ως ερευνητής και επέστρεψε στο αγρόκτημα της οικογένειάς του στο νησί Shikoku. Από εκείνο το σημείο και μετά, αφιέρωσε τη ζωή του για την ανάπτυξη ενός μοναδικού μικρής κλίμακας σύστηματος βιολογικής καλλιέργειας που δεν απαιτεί βοτάνισμα, φυτοφάρμακα, λίπασμα, ή όργωμα.
Η ιδέα για αυτού του είδους την καλλιέργεια του ήρθε μια μέρα, που τυχαία πέρασε από ένα παλιό χωράφι το οποίο δεν είχε χρησιμοποιηθεί και οργωθεί για πολλά χρόνια. Εκεί, είδε υγιή φυτά ρυζιού που είχαν καταφέρει να βλαστήσουν μέσα σε αγριόχορτα. Από εκείνη τη στιγμή, σταμάτησε να φυτεύει τους σπόρους ρυζιού την άνοιξη και, αντίθετα, φύτευε τον σπόρο το φθινόπωρο καθώς έτσι θα έπεφτε φυσικά στο έδαφος. Η μέθοδος Fukuoka παρεμβαίνει όσο λιγότερο γίνεται στις κοινωνίες των φυτών και των ζώων που υπάρχουν στα χωράφια του.
Ο Fukuoka ονόμασε αυτή τη φιλοσοφία του στην καλλιέργεια shizen nōhō (自然農法?), που σημαίνει «φυσική καλλιέργεια». Αναφέρεται, επίσης, σαν η μέθοδος Φουκουόκα ή ο φυσικός τρόπος καλλιέργειας.
Το σύστημά του βασίζεται στην αναγνώριση της πολυπλοκότητας των ζωντανών οργανισμών που διαμορφώνουν ένα οικοσύστημα και σκόπιμα το εκμεταλλεύονται. Ο Fukuoka είδε την γεωργία όχι μόνο σαν ένα μέσο για την παραγωγή τροφής αλλά και σαν μια αισθητική και πνευματική προσέγγιση της ζωής, ο υπέρτατος στόχος του οποίου ήταν «η καλλιέργεια και η τελειότητα των ανθρώπων».
Οι 5 βασικές αρχές της «φυσικής καλλιέργειας» είναι:
♦ Η καλλιέργεια του εδάφους από τον άνθρωπο και το όργωμα δεν είναι αναγκαίο όπως επίσης και η χρήση μηχανών.
♦ Τα λιπάσματα και η διαδικασία παραγωγής κομπόστ είναι, επίσης, μη αναγκαία.
♦ H καταστροφή των ζιζανίων, είτε με την καλλιέργεια είτε με ζιζανιοκτόνα, είναι περιττή. Αντιθέτως, χρειάζεται ελάχιστη κατάπνιξη των ζιζανίων με τη λιγότερη φυσική διαταραχή.
♦ Εφαρμογές φυτοφαρμάκων ή ζιζανιοκτόνων είναι επίσης περιττές.
♦ Το κλάδεμα των δέντρων είναι μη αναγκαίο.
Η μέθοδος Φουκουόκα όπως είναι πλέον γνωστή, έγκειται στην ταυτόχρονη σπορά δασικών δέντρων, θάμνων, καρποφόρων δέντρων, φυτών χλωρής λίπανσης, λαχανικών και δημητριακών πριν αρχίσει η εποχή των βροχών. Για να προστατευθούν οι σπόροι από τα πουλιά και τα τρωκτικά τοποθετούνται σε σβώλους από άργιλο (seed balls). Οι σβώλοι στη συνέχεια αφήνονται στο προς καλλιέργεια / αναδάσωση έδαφος.
Ένα χρόνο μετά τη σπορά, από τα φυτά που θα βγουν θα επιβιώσουν εκείνα που ταιριάζουν στο δεδομένο έδαφος και κλίμα. Σπέρνοντας μια μεγάλη ποικιλία φυτών μπορούμε να εξασφαλίσουμε το ότι κάποιοι θα βλαστήσουν, όσο κακές και να είναι οι συνθήκες. Η μέθοδος Φουκουόκα είναι προφανώς ξένη με οποιαδήποτε χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων ενώ δεν προβλέπει ούτε κατεργασία της γης, βοτάνισμα κοκ. Στην πραγματικότητα σκοπεύει να διευκολύνει την έναρξη της διαδικασίας αναπαραγωγής και βλάστησης από την ίδια τη φύση. Στόχος του καλλιεργητή είναι να εξυπηρετήσει τη φύση, να δημιουργήσει γόνιμο έδαφος, να ευνοήσει την γέννηση υγιών φυτών.
Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο που μιλάει για την μέθοδο αυτή:
H μέθοδος fukuoka εφαρμόζεται στην Ελλάδα από τον κ. Παναγιώτη Μανίκη, αγρότη-γεωπόνο, στο Κέντρο Φυσικής Καλλιέργειας στην Έδεσσα.
Πηγές:
