Ο Κορυδαλλός, ανήκει στην οικογένεια των κορυδαλιδών, της κατηγορίας των στρουθιόμορφων (Ταναγρίδαι) και φέρει δύο κινητά λοφία στο κεφάλι του. Έχει λεπτό σώμα, με μήκος περίπου 18 εκατοστά. Το φτέρωμα είναι γκρι καφέ με ραβδώσεις, δηλαδή μοιάζει με το χρώμα του εδάφους που ζει. Η κοιλιά είναι λευκωπή. Οι φτερούγες του είναι αρκετά μακριές και μυτερές. Χαρακτηριστικό του είναι ότι το πίσω δάχτυλο του ποδιού έχει ένα μακρύ νύχι που παρουσιάζει πολύ μικρή κάμψη και έχει μήκος διπλάσιο από το δάχτυλο. Αυτό τον διευκολύνει να βαδίζει στο έδαφος αλλά δεν μπορεί να κρατιέται πολύ καλά στα κλαδιά. Πετά προς τα πάνω, με μια μόνο κατακόρυφη κίνηση, και φτάνει τόσο ψηλά που δε διακρίνεται με το μάτι.
Στην Ελλάδα είναι γνωστά τα είδη:
1. Κορυδαλλός ο αγροδίαιτος ή ο αγροτικός (Alauda arvensis), κοινώς σιταρίθρα, τσαρίθρα, κατσουλιέρης, ντόντα και ντόντολα, που είναι το πιο κοινό είδος·
2. Κορυδαλλός ο λοφιοφόρος (Galerida cristata ή Alauda cristata) κοινώς κατσουλιέρης, όπως και ο προηγούμενος, κατσουλιανός, κατσολογιάννης, κατσιλαϊνός, κουρτσολιός και κορυδός, που είναι ο μεγαλύτερος απ' όλους·
3. Κορυδαλλός ο δενδρόβιος (Lullula arborea), κοινώς μολωχτός και τουρλάκι, που ζει κοπαδιαστά και κουρνιάζει πάνω στα δέντρα·
4. Κορυδαλλός ο βραχυδάκτυλος (Calandrella brachydactyla), κοινώς επίσης μολωχτός, καλοκαιρινή σταρίθρα, μουλωχτίνα, λαγιαχτήρα και χαμοκλάδα·
5. Κορυδαλλός ο τεφρόχρους (Calandrella cinerea)· και...
6. Κορυδαλλός ο κάλανδρος (Melanocorypha calandra), κοινώς γαλιάνδρα, καλάνδρα και τραχήλα.
Στην ίδια οικογένεια ανήκει και ο ερημόφιλος ο αλπικός (Eremophila alpestris), που είναι το μόνο είδος κορυδαλλού που ζει στην Αμερική· στη χώρα μας ζει μια ποικιλία του είδους αυτού, ο ερημόφιλος ο βαλκανικος (Εremophila alpestris balcanica), κοινώς χιονάδα.
Είναι ζωηρά πουλιά, ευκίνητα, έχουν εριστική διάθεση ιδιαίτερα την άνοιξη και τα αρσενικά μαλώνουν συνεχώς. Τρέφονται με σπόρους, φρούτα, δημητριακά και έντομα, αλλά και χλόη την άνοιξη. Κατασκευάζουν τη φωλιά τους στο έδαφος, μέσα σε χαμόκλαδα. Το θηλυκό γεννά το καλοκαίρι 3-5 αυγά. Τα επωάζει επί δύο εβδομάδες και, αν η καλοκαιρία παρατείνεται, μπορεί να υπάρξουν 2 ή 3 επωαστικές περίοδοι. Το αρσενικό και το θηλυκό, που μοιάζουν πολύ, κατασκευάζουν μαζί τη φωλειά τους, αλλά μόνο το θυληκό κλωσάει τα αυγά, ενώ το αρσενικό φέρνει την τροφή στη σύντροφό του και τη φωνάζει να πετάξει μαζί του όταν αφήσει τα αυγά της. Όταν βγουν τα μικρά, τα τρέφουν και οι δυο γονείς μαζί!
Είναι επίσης αποδημητικά πουλιά... Το φθινόπωρο φεύγουν κατά κοπάδια για την Αφρική και τις πρώτες μέρες της Άνοιξης επιστρέφουν. Ζουν και στην αιχμαλωσία, αναφέρονται περιπτώσεις κορυδαλλών που έζησαν 25-30 χρόνια. Έχει πολλούς εχθρούς, όπως τα μικρά αρπακτικά και πολλά μικρά σαρκοφάγα θηλαστικά. Είναι αρκετά γόνιμο είδος ώστε να αναπληρώνει τις απώλειες του από τις "απειλές" της φύσης.
Εκεί που αναπτύχθηκαν οι καλλιέργειες των ανθρώπων, περιορίζεται πλέον ο ζωτικός χώρος των κορυδαλλών. Λιπάσματα, χημικά και ό,τι βλαβερό για τη φύση, αλλά κερδοφόρο για την τσέπα, μας απομακραίνουν ολένα απο τα φυσικά είδη του κόσμου... Για τον κορυδαλλό συγκεκριμένα, μας τα' χει πει καλά ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης...
-Εἶμαι φίλος τοῦ γεωργοῦ· τὸν εὐχαριστῶ
μὲ τὰ τραγούδια μου. Ἐπειδὴ ἀγαπῶ τὴν ἐργασίαν καὶ τὸν φίλον μου, εἶμαι διαρκῶς ἀπησχολημένος νὰ καθαρίζω τὰ χωράφια του ἀπὸ τὰ σκουλήκια. Ὅταν πετῶ, κυνηγῶ τὰ
ἔντομα, διὰ νὰ μὴ λέγῃ ὁ κόσμος, ὅτι εἶμαι ὀκνηρός. ᾽Εργάζομαι καὶ τραγουδῶ.
Μικρέ μου φίλε, μὴ μοῦ στήνῃς παγίδας. Τί θὰ σοῦ χρησιμεύσῃ τὸ κορμάκι μου, ἀφοῦ δὲν θὰ κάμῃς παρὰ μίαν μπουκιάν, ἐνῶ εἶμαι τόσον χρήσιμος εἰς τοὺς ἀγρούς!
Ἀγαπᾶτε με.
Πηγές:
1. Μεγάλη Εικονογραφημένη Εγκυκλοπαίδεια Φυσικών Επιστημών, Ο Κόσμος των φυτών και των Ζώων 2, Πτηνά - Ιχθύες - Θηλαστικά, Εκδοτικός Οργανισμός "Χρυσός Τύπος", Ε.Π.Ε Αθήναι
