Πρόκειται για το καλλιτεχνικό εκείνο κίνημα των αρχών του 19ου αιώνα, και, συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του A' Παγκοσμίου Πολέμου, που πολύ γρήγορα έλαβε τη μορφή μιας επανάστασης που αφορούσε όχι μόνο σε όλους τους καλλιτεχνικούς τομείς αλλά και στο γενικότερο τρόπο ζωής και σκέψης. Οι δραστηριότητες των ντανταϊστών περιελάμβαναν μαζικές συγκεντρώσεις, διαμαρτυρίες, δημοσιεύσεις καλλιτεχνικών/λογοτεχνικών περιοδικών, όπου η πλούσια εφευρετικότητα του χιούμορ τους κρυβόταν πίσω από όλες τις εκδηλώσεις τους – είτε στην απαγγελία ποιημάτων με λέξεις χωρίς νόημα, κάτω από τον θόρυβο μηχανών, είτε σε παράλογες παραστάσεις θεάτρου, στην ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων χωρίς νόημα, ή στη δημιουργία πινάκων ζωγραφικής με ανεξέλεγκτες κινήσεις, πέρα από κάθε έλεγχο της λογικής.
Ξεκινώντας ως περιθωριακό κίνημα, ως μια απάντηση στις παραδοσιακές μορφές τέχνης, ως μια αντι - τέχνη με τη βαθύτερη έννοια της αντι - κουλτούρας που αντιτίθεται στις κυρίαρχες αξίες, επεκτάθηκε γρήγορα σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική, εκφράζοντας μια εσωτερική δυσαρέσκεια των νέων στην κυρίαρχη ιδεολογία που είχε οδηγήσει στον πόλεμο. Το ενδιαφέρον του κινήματος επικεντρώνεται στις πρωτόγονες τέχνες, ενώ αμφισβητεί και προσεγγίζει ειρωνικά τις αρχές της μοντέρνας κοινωνίας... Αντιπροτείνει το χιούμορ, τον παραλογισμό και τα σκάνδαλα. Ως κίνημα, εξέπνευσε σχετικά σύντομα, παραχωρώντας τη θέση του στον σουρρεαλισμό, στον οποίο οι βασικότεροι πρωτεργάτες προσχώρησαν.
Το που και πότε ακριβώς ξεκίνησε το Νταντά αμφισβητείται ακόμη και σήμερα, αφού για άλλους γεννήτοράς του υπήρξε ο αρχηγός του νταντά στο Βερολίνο Ραούλ Χάουσμαν, για άλλους ο Πικαμπιά, ήδη από το 1913 κ.λπ. Πάντως, μεταξύ των πρωτεργατών του θα πρέπει να θεωρηθεί ο Ελβετός Χούγκο Μπαλ, ενώ άλλα σημαντικά ονόματα του κινήματος στις διάφορες τέχνες είναι εκείνα των Τριστάν Τζαρά, Χανς Αρπ, Μαρσέλ Ντυσάν, Μαξ Ερνστ, Χανς Ρίχτερ, ή των Σβίτερς, Χύλζενμπεκ, Γιανκό, Σέρνερ κ.ά. Πάντως, με την οργανωμένη μορφή του το νταντά είναι συνυφασμένο με το περίφημο Καμπαρέ Βολταίρ της Ζυρίχης, όπου λαμβάνουν χώρα οι πρώτες ντανταϊστικές εκδηλώσεις.
Το όνομα Νταντά (dada) είναι αβέβαιης ετυμολογίας, ίσως προέρχεται από μια λέξη διαλεγμένη τυχαία από το λεξικό ή από μια κοροϊδευτική επανάληψη της ρωσικής λέξης «ντα» (ναι), ή όπως γράφει ο ίδιος ο Τζάρα, «δεν σημαίνει τίποτα», είναι μόνο ένας ήχος (flatus vocis). Ο Tristan Tzara επίσης, και μ' αυτό κλείνει και το άρθρο, στις 3 Φεβρουαρίου 1918 εξέδωσε το δεύτερο «Μανιφέστο του Ντανταϊσμού», επαναπροσδιορίζοντας τις ασαφείς αρχές του νέου κινήματος...
«Γράφω αυτό το μανιφέστο για να δείξω ότι μπορεί κανείς να κάνει ταυτόχρονα αντίθετες ενέργειες στη διάρκεια μιας δροσερής ανάσας. Είμαι κατά των ενεργειών, και όσο για τη διαρκή αντίφαση ή την κατάφαση, δεν είμαι ούτε υπέρ ούτε κατά και δεν πρόκειται να εξηγήσω τί εννοώ γιατί μισώ τον κοινό νού. Είμαι κατά των συστημάτων. Το πιο αποδεκτό σύστημα είναι να μην έχεις κανένα σύστημα και καμιά αρχή».
Πηγές:
1. Φιλοσοφικό Κοινωνιολογικό Λεξικό, Εκδόσεις Κ. Καπόπουλος, 4ος τόμος, σελ. 72
2. http://silena26.blogspot.gr
3. http://floroieikastikoi.blogspot.gr
