Ενσυναίσθηση είναι η συναισθηματική ταύτιση με ένα άλλο άτομο. Η αναγνώριση και η κατανόηση της θέσης, του συναισθήματος, των σκέψεων ή της κατάστασης κάποιου άλλου. Ένα άτομο που χρησιμοποιεί την ενσυναίσθηση μπορεί να αναγνωρίσει, να αντιληφθεί και να αισθανθεί αυτό που αισθάνεται ο άλλος. Με αυτό τον τρόπο, μπορεί να βάλει τον εαυτό του στη θέση του άλλου, να κατανοήσει τη συμπεριφορά του και να αναγνωρίσει τα κίνητρά του. Να δει δηλαδή τον κόσμο μέσα από τα μάτια του. Πρόκειται, με λίγα λόγια, για ένα δυνατό εργαλείο επικοινωνίας. Για μια ικανότητα που, αν και όλοι διαθέτουμε, την αγνοούμε. Γι’ αυτό και παραμένει αναξιοποίητη.
Η έννοια της ενσυναίσθησης αρχίζει με την αντίληψη των συναισθημάτων των άλλων. Θα ήταν πιο εύκολο να αντιληφθούμε τα συναισθήματα των άλλων αν εκείνοι απλά μας τα έλεγαν, αν βέβαια τα γνώριζαν. Επειδή όμως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το κάνουν, πρέπει εμείς να τους ρωτήσουμε, να καταλάβουμε τα υπονοούμενά τους, να μαντέψουμε και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τη μη λεκτική επικοινωνία τους. Οι εκφραστικοί άνθρωποι γίνονται κατανοητοί πιο εύκολα, επειδή τα μάτια και οι εκφράσεις του προσώπου τους μας βοηθούν να καταλάβουμε πώς αισθάνονται.
Η ενσυναίσθηση φέρνει τους ανθρώπους κοντά, τους βοηθά να καταλάβουν ο ένας τον άλλον. Με αυτό τον τρόπο, αναπτύσσεται αμοιβαίος σεβασμός. Όταν κάποιος ακούει με ενσυναίσθηση, δεν ακούει απλά το συνομιλητή του. Κάνει κάτι περισσότερο: αντιδρά σε αυτόν, με τρόπο με τον οποίο αναπτύσσει αμοιβαία κατανόηση και εμπιστοσύνη. Μπορεί έτσι να αντιληφθεί και να ερμηνεύσει το μήνυμα του συνομιλητή του, δίνοντας συνάμα την πιο κατάλληλη απάντηση. Η απάντηση αυτή μπορεί να αποτελέσει βασικό στοιχείο της επικοινωνίας.
Για να είναι κάποιος καλός ακροατής, πρέπει να αφήνει το συνομιλητή του να καθοδηγεί τη συζήτηση. Να τον ακούει με προσοχή και να μην τον διακόπτει, προσφέροντας παράλληλα λεκτικές και μη λεκτικές ενδείξεις ότι τον παρακολουθεί.
Η έννοια "συμπάσχω" και η διαφορά της με την ενσυναίσθηση
Αν και είναι παρεμφερής, η έννοια «συμπάσχω» δεν είναι συνώνυμη της ενσυναίσθησης. Ένα άτομο μπορεί να συμπάσχει βιώνοντας, για παράδειγμα, τον ψυχικό πόνο του άλλου, αλλά μπορεί κάλλιστα να μην αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα που προκαλούν αυτόν τον πόνο ή απορρέουν από αυτόν. Αντίθετα, ένα άτομο, που διακρίνεται για την ενσυναίσθησή του, μπορεί πιο εύκολα και να συμπάσχει την ίδια στιγμή, βιώνοντας όχι μόνο τα συναισθήματα αλλά και την ψυχική οδύνη που σχετίζεται με αυτά.
Η ενσυναίσθηση δεν είναι έκφραση καλοσύνης. Μπορεί κάποιος να δείχνει γενικά καλοσύνη προς τους άλλους, χωρίς όμως να κάνει την προσπάθεια να καταλάβει τα συναισθήματά τους. Η ενσυναίσθηση μπορεί να μας βοηθήσει να αιτιολογήσουμε όχι όμως και να δικαιολογήσουμε τις πράξεις των άλλων. Προσπαθώντας να βιώσουμε τα συναισθήματα του άλλου μπορούμε να καταλάβουμε πώς οδηγήθηκε σε συγκεκριμένες πράξεις. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να συμφωνήσουμε με αυτές τις πράξεις.
Οι πλούσιοι και οι μορφωμένοι έχουν χαμηλό επίπεδο ενσυναίσθησης
Σύμφωνα με επιστημονική έρευνα, οι φτωχότεροι και λιγότεροι μορφωμένοι είναι πιο ικανοί στο να συναισθάνονται τους άλλους και να «διαβάζουν» τα συναισθήματα τους σε σχέση με τους πλούσιους.
Οι ερευνητές αποδίδουν την ανώτερη ενσυναίσθηση των ατόμων των κατώτερων εισοδηματικών τάξεων στο ότι συχνά υποχρεώνονται να εξαρτώνται από άλλους ανθρώπους (συγγενείς, φίλους, δημόσιες υπηρεσίες κ.α.) για διάφορους λόγους, πράγμα που έχει σταδιακά «ακονίσει» την ικανότητά τους να «διαβάζουν» καλύτερα τον συναισθηματικό κόσμο των γύρω τους.
Οι επιστήμονες έκαναν διάφορα πειράματα με 200 εθελοντές διαφόρων επιπέδου εισοδήματος και μόρφωσης, οι οποίοι κλήθηκαν να αξιολογήσουν, κοιτώντας εικόνες ορισμένων προσώπων, ποια συναισθήματα εξέφραζαν οι εικονιζόμενοι. Οι ψυχολόγοι ξαφνιάστηκαν όταν διαπίστωσαν ότι οι πιο μορφωμένοι τα πήγαν χειρότερα στην αντίληψη των συναισθημάτων των άλλων ανθρώπων. Συγκεκριμένα, οι απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης ήταν πιο ακριβείς στην κατανόηση της συναισθηματικής κατάστασης των άλλων, σε σχέση με τους αποφοίτους ανώτερης εκπαίδευσης. Το ενδιαφέρον, όμως, είναι ότι, σε ένα ακόμα πείραμα, όταν οι άνθρωποι οδηγήθηκαν να πιστέψουν ότι ανήκαν σε χαμηλότερη κοινωνικο - οικονομική τάξη από αυτή που στην πραγματικότητα ανήκαν, έγιναν καλύτεροι στο να «διαβάζουν» τα συναισθήματα των άλλων!
Πηγές:
http://www.scienceillustrated.gr
